4. YARGI PAKETİ TAMAM! NAFAKA VE ÇOCUK TESLİMİNE YENİ FORMÜL

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Meclis’e getirileceğini duyurduğu 4’üncü yargı paketiyle ilgili son toplantı yapıldı. 32 maddelik pakette, vergi suçunun cezasının arttırılmasından adli kontrole üst süre sınırına, avukatla görüşmede yeni kriterlerden vatandaşa cevap verme süresinin kısalmasına kadar birçok başlık yer alıyor.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında önceki gün düzenlenen 4. Yargı Paketi toplantısında, düzenlemeye son şekli verilerek, 32 madde olması konusunda karara varıldığı öğrenildi. Edinilen bilgiye göre taslakta vergi kaçakçılık ve suçlarına ilişkin uzun süreli hapis cezalarında “tek ceza” formülü uygulanacak. Sahte fatura suçuna her takvim yılı için ayrı ayrı verilen hapis cezaları zincirleme suç kapsamına alınacak. Etkin pişmanlık hükümleri, vergi ve cezaların tamamının ödenmesi halinde bu suçlarda da uygulanabilecek. Soruşturma ve dava sırasında ödeme yapılması durumunda failin cezası 3’te 1 oranında düşecek. Vergi usul suçlarında uzlaşma aranacak. Vergi suçunun cezası arttırılarak üst sınır, 5 yıldan 8 yıla çıkarılacak. Taslakta öne çıkan diğer başlıklar şöyle:

TUTUKLAMAYA ‘SOMUT DELİL’ ŞARTI

- Katalog suçlardan tutuklamaya “somut delil” şartı getirilecek.

- “Konutu terk etmeme” adli kontrol tedbirinde, geçen sürenin, sonuç cezanın infazından mahsubu sağlanacak.

- Avukatın dosya inceleme kısıtlamasına da üst süre sınırı konulacak.

- Gözaltında avukatla görüşme hakkını kısıtlayan kanun hükümleriyle ilgili ek bir kriter belirlenecek.

- Sulh ceza hâkimliklerinin tutuklama kararlarına karşı itirazlar ceza mahkemelerine yapılacak.

DİNLEME KAYITLARI YOK EDİLECEK

- İletişimin tespiti ve dinlenmesinde, koruma tedbiriyle elde edilen kayıtların beraat kararı verilmesi halinde de yok edilmesi sağlanacak.

- İddianame ile tanık ve müştekiler hakkında çıkarılan zorla getirme kararları, telefon gibi iletişim araçlarıyla da bildirilecek.

VATANDAŞA CEVAP SÜRESİ KISALACAK

- İdareye yapılan başvurularda, vatandaşa cevap verme süresi 60 günden 30 güne inecek.

- İdari yargıda gerekçeli kararlar, en geç 30 gün içinde yazılacak.

- İfade alınıp serbest bırakılmak üzere verilen bir yakalama kararı kapsamında, mesai saatleri dışında yakalanan kişi, makul bir sürede adli makamlara başvurmayı taahhüt etmesi şartıyla, savcı tarafından serbest bırakılabilecek.

- Adli kontrol tedbiri aralıklarla incelenerek, üst süre sınırı gelecek.

NAFAKA VE ÇOCUK TESLİMİNE YENİ FORMÜL

En çok merak edilen nafaka ve çocuk teslimi konularının da 4. yargı paketinde yer alması planlanıyordu. Fakat son yapılan toplantılarda nafaka ve çocuk tesliminin 4. yargı paketinde olmaması yönünde karar alındığı öğrenildi.

NAFAKADA ÜST SINIR YA DA EVLİLİK YILI

Yeni formüller üzerinde çalışılan nafaka ve çocuk tesliminin 5. yargı paketinde olması bekleniyor. Buna göre, nafakada ya üst sınır belirlenecek ya da evlilik süresi esas alınacak. AK Parti kurmayları çocukların icra yolu ile tesliminde yeni formül üzerinde çalışıyor.

Almanya modelinin örnek alındığı çocuk teslimi formülüne göre de teslim sırasında Aile Bakanlığı yetkilileri ve bir çocuk psikologu devreye girecek. Çocuk tesliminde çocuğun psikolojik durumu göz önüne alınacak ve uzmanlar tarafından dinlenecek. Son karar, çocuğun görüşleri uzmanlar tarafından incelendikten sonra verilecek. (Gizem Karakış / Hürriyet)

ETKİN PİŞMANLIK İNDİRİMİ

Etkin pişmanlık hükümleri vergi suçları için de uygulanacak. Mevcut yasada da yer alan, "etkin pişmanlık" hakkı, ancak suçun işlendiğinin kamu makamlarınca öğrenilmesinden önce mümkün olabiliyor; suç konusu fiil kamu makamlarının bilgisine girdikten sonra kişi "pişmanlık" hükümlerinden faydalanamıyor.

Getirilecek yeni düzenleme ile kişi suç konusu fiilin cezasına yönelik yargısal süreç başlamadan önce etkin pişmanlıktan yararlanırsa cezayı yüzde 50; yargısal süreç başladıktan sonra yararlanırsa yüzde 25 indirimli olarak ödeyecek.

Sulh ceza mahkemelerinin tutuklama ve adli kontrol kararlarına, "dikey denetim" getirilecek. Yani sulh ceza mahkemelerini artık sulh ceza mahkemeleri değil asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri denetleyecek.

Kredi kartı aracılığıyla dolandırıcılık suçlarından açılan davalarda "yetkisizlik" kararlarının önüne geçebilmek için bu tür davalarda mağdurun bulunduğu yer mahkemesi yetkili olacak. Kişilerin ifadeye çağrılmasında, çağrı kağıdının yanı sıra elektronik posta, SMS, faks gibi yöntemler de kullanılacak.

Mağdura, müşteki olduğu dosyadan duruşmaya çağrılırken çağrı kağıdının yanı sıra açılan davanın iddianamesi de gönderilecek. İfade vermek için mesai saatleri dışında herhangi bir yerde yakalanan kişiye "taahhütte bulunması" halinde bir defaya mahsus süre verilecek. Taahhüdünü yerine getirmeyen kişilere bin TL ceza kesilecek.

SOMUT DELİL ŞARTI

Katalog suçlardan yapılacak tutuklama için somut delil şartı aranacak. Böylece; "soykırım, insanlığa karşı suçlar, göçmen kaçakçılığı, insan ticareti, kasten öldürme, silahla nitelikli yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama, işkence, cinsel saldırı, çocuğun cinsel istismarı, hırsızlık, yağma, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, suç işlemek için örgüt kurma, devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma, düşmanla işbirliği yapma, devlete karşı savaşa tahrik, askeri tesisleri tahrip ve düşman askeri hareketleri yararına anlaşma, düşman devlete maddi ve mali yardım, anayasayı ihlal, cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı, yasama organına karşı suç, hükümete karşı suç, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ne karşı silahlı isyan, devlet güvenliğine veya anayasal düzene karşı suçları işlemek amacıyla örgüt kurma ve bu örgütlere silah sağlama, silah kaçakçılığı, bankacılar tarafından işlenen zimmet suçu, kaçakçılık, tarihi eser kaçakçılığı, izinsiz araştırma, kazı ve sondaj, kasten orman yakma, tehlikeli bazı belirli maddelerle veya yüzünü örtmek suretiyle toplantı ve yürüyüşe katılma, toplantı ve gösteri yürüyüşü sırasında yasadışı örgütlere ait bazı belirli simgeleri kullanma, terör örgütü propagandasına dönüştürülen toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde kimlik gizlemek amacıyla yüzü gizleme" gibi suçlarda tutuklama için bundan böyle makul şüphe yeterli olmayacak.

İnsan Hakları Eylem Planı'nda yer alan ve pakete eklenmesi düşünülen "çocuk mahkemelerinde görev yapan hakim, savcı ve avukatların 'cübbesiz' olarak duruşmalara katılmasına" yönelik düzenleme tekliften çıkarıldı. Düzenlemenin "cübbesiz duruşmaların suça sürüklenen çocukların yargının otorite ve caydırıcı gücünü görmesini engelleyebileceği" gerekçesiyle tekliften kaldırıldığı ifade ediliyor.

İKİ YIL SINIRI

Mevcut yasada, hakkında "konutu terk etmeme tedbiri" kararı verilen bir kişinin evde geçirdiği süre, hapis cezasından mahsup edilemiyordu. Yeni düzenleme ile kişinin evde geçirdiği her iki gün; bir gün üzerinden mahkumiyetten düşülecek. Yurt dışına çıkış yasağı gibi adli kontrol düzenlemeleri en geç 4 ayda bir gözden geçirilecek.

Kişinin adli kontrolde geçireceği sürelere 2 yıl sınırı getirilecek. Beraat kararı verilmesi halinde tespit ve dinlemeye ilişkin kayıtlar imha edilecek. Lekelenmeme hakkı çerçevesinde sanıkla ilgili sadece iddiaya ilişkin deliller iddianameye konulacak. Avukatların vekili ile görüşmesi, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürecek somut varlıkların bulunması halinde bekletilebilecek. İdareye yapılan başvurularda idarenin cevap verme süresi 60 günden 30 güne indirilecek.

BOŞANMIŞ EŞ DE KAPSAMA ALINIYOR

Eşe karşı işlenen suçlarla ilgili kanunda öngörülen cezayı artıran sebepler, boşanmış eşi de kapsayacak şekilde genişletilecek. Eziyet, işkence, kasten öldürme ve kasten yaralama suçlarının boşanılan eşe karşı işlenmesi "nitelikli haller" arasına dahil edilecek. Boşandığı eşini öldürenler ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile yargılanacak. (Ayşegül Kahvecioğlu / Milliyet)