702 SAYILI NÜKLEER DÜZENLEME KURUMUNUN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN İPTALİ

Anayasa Mahkemesi 30/12/2020 tarihinde E.2018/115 numaralı dosyada, 702 sayılı Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin tümünün Anayasa’nın mülga 91. maddesine aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.

Dava Konusu Kurallar

Dava konusu Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyona ilişkin faaliyetlerin yürütülmesi sırasında çalışanların, halkın, çevrenin ve gelecek nesillerin iyonlaştırıcı radyasyonun olası zararlı etkilerinden korunmasına yönelik uygulanması gereken temel ilke ve esaslar ile tarafların sorumlulukları ve bu faaliyetler üzerinde düzenleyici kontrol yetkisini haiz Nükleer Düzenleme Kurumu’nun (NDK) teşkilat, görev, yetki ve sorumlulukları ile personelinin özlük haklarına ilişkin esaslar düzenlenmiştir.

İptal Talebinin Gerekçesi

Dava dilekçesinde özetle; ilgili KHK’nın dayanağı olan Yetki Kanunu’nun amacının Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlanması olduğu, nükleer enerjiye ilişkin faaliyetleri düzenlemek üzere Nükleer Düzenleme Kurumunun (NDK) kurulmasının ise Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlanması şeklindeki amacın kapsamında bulunmadığı belirtilerek KHK’nın tümünün Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Dava konusu KHK 7142 sayılı Yetki Kanunu’na dayanılarak çıkarılan KHK’lardandır. KHK’lar konu, amaç, kapsam ve ilkeleri yönünden hem dayandıkları yetki kanununa hem de Anayasa’ya uygun olmak zorundadır. Anayasa’nın mülga 91. maddesinde kimi konuların KHK’larla düzenlenmesi yasaklanmıştır. Bu kural uyarınca TBMM, Bakanlar Kuruluna ancak KHK ile düzenlenmesi yasaklanmış alana girmeyen konularda KHK çıkarma yetkisi verebilir.

7142 sayılı Kanun’un 1. maddesinde bu Kanun ile verilen KHK çıkarma yetkisinin amacı “…6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında yapılan değişikliklere uyum sağlamak…” şeklinde ifade edilmiştir. 

Kanun’un 1. maddesi uyarınca Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlamak amacıyla çeşitli kanun ve KHK’larda değişiklik yapılması hususunda düzenlemelerde bulunma yetkisi, mevcut kurallarda değişiklik yapılmasının yanında mevcut kuralların yürürlükten kaldırılması ve yürürlükten kaldırılan kurallar yerine yeni kuralların düzenlenmesi yetkisini de kapsamaktadır. Düzenleme yetkisine dayanılarak çıkarılan bu kuralların 7142 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilebilmesi, bu kuralların Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlama amacı taşımasına bağlıdır. 

Çevre ve insan sağlığıyla doğrudan ilgili olan nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyona ilişkin faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ilgililerin korunmasına yönelik temel ilke ve esaslar ile tarafların sorumluluklarının belirlenmesi ve bu faaliyetler üzerinde düzenleyici kontrol yetkisini haiz NDK’nın kurulması şeklindeki amacın Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlanması kapsamında değerlendirilemeyeceği açıktır.

Nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyon faaliyetlerine ilişkin konular ile bu alanda yetkili bir kurum kurulması 7142 sayılı Kanun’un 1. maddesinde belirtilen Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlamak amacı kapsamında değildir. Dolayısıyla dava konusu KHK kuralları Anayasa’nın mülga 91. maddesi uyarınca verilen KHK çıkarma yetkisinin amaç ve kapsamı içinde değerlendirilemez.

Anayasa Mahkemesi açıklanan nedenlerle kuralların Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline; KHK’nın 7164 sayılı Kanun’la değiştirilen ve eklenen kurallarının da 6216 sayılı Kanun’un 43. maddesi gereğince iptaline karar vermiştir.

KHK’nın tümünün ve 7164 sayılı Kanunla değiştirilen ve eklenen kurallarının iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlâl edecek nitelikte görüldüğünden iptal hükümlerinin, kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe girmesi uygun görülmüştür.

>> Anayasa Mahkemesinin 30/12/2020 Tarihli ve E: 2018/115, K: 2020/81 Sayılı Kararı