AYM TARAFINDAN, BİREYSEL BAŞVURULAR HAKKINDA, SÜRE AŞIMI NEDENİYLE VERİLEN RET KARARLARINDA UYAP KÜTÜK BİLGİLERİNİN BAŞVURUCU İLE PAYLAŞILMAMASININ ADALETE ERİŞİM HAKKINA AYKIRI OLACAĞINA DAİR İDARE MAHKEMESİ KARARI

T.C.

ANKARA

16. İDARE MAHKEMESİ

2023/282 E.

2023/2176 K.

DAVACI                              : A B

VEKİLİ                              : AV. İZETTİN DEMİR-(E-Tebligat)

DAVALI                              : ADALET BAKANLIĞI-(E-Tebligat)

VEKİLİ                              :  ………           

DAVANIN ÖZETİ : Davacı tarafından, XXXXX 2.Ağır Ceza Mahkemesi'nin 31.10.2019 tarih E:YYYYYY, K:ZZZZZZZ sayılı kararı ile DDDDD suçundan hakkında mahkumiyet kararı verilmesi üzerine yapılan istinaf başvurusunun reddi sonrasında yapılan temyiz başvurusunun Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 03/03/2022 tarih ve E:AAAAAA, K:BBBBBB sayılı kararı ile reddedilmesi akabinde Anayasa Mahkemesine yapılan 2022/CCCCC sayılı bireysel başvuruda, Yargıtay Ceza Dairesi kararının UYAP sisteminde okunduğu/görüldüğü, bu tarihten itibaren yasal süresi içerisinde başvuruda bulunulmadığı gerekçesi ile süre aşımı nedeniyle ret kararı verilmesinde ret gerekçesi olarak kullanılan ceza dairesi kararının okunmasına/görülmesine ilişkin UYAP kütük/log kayıtlarının tarafına verilmesi istemiyle Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin 02/01/2023 tarih ve E-23804105-622.03-13/104 sayılı işlemin; hukuka aykırı olduğu, talep edilen bilginin, adalete erişim hakkını kullanabilmesi için AİHM'e yapacağı başvuruda kullanılması zorunlu olan, özel çalışma, analiz ve inceleme gerektirmeyen bir bilgi olduğu, Anayasa Mahkemesi tarafından ret gerekçesi olarak kullanılan bilgiye Mahkeme tarafından erişilebilirken, kendisi tarafından erişilememesinin AİHM'e yapılacak bireysel başvuru açısından silahların eşitliği ilkesini ihlal ettiği, istenilen bilginin kendi dosyası ile ilgili olduğu, davalı idareden talep edilen veri paylaşılmadığından hak kayıplarına uğradığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ    :Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü'nün görev ve yetkilerinin I sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 46/B maddesinde düzenlenmiş olduğu, buna göre Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü'nün UYAP Bilişim Sisteminin teknik altyapısını yönetmek ve idame ettirmek olduğu, "Yargı Bağımsızlığı İlkesi" gereği yargı birimlerine (Cumhuriyet Savcılıkları, mahkemeler, icra daireleri, infaz kurumları vb.) ait veriler üzerinde herhangi bir tasarruf yetkisi bulunmadığı, davacı tarafından istenilen bilgilerin mahkeme ve Cumhuriyet başsavcılıkları ile kanunla açıkça yetki verilen hallerde bu bilgileri talep eden ilgili kurumlara verilebilecek bilgiler olduğu, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun 7. Maddesi uyarınca kurum ve kuruluşların ayrı veya özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvurulara olumsuz cevap verebileceği, Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 03/03/2022 tarih ve E:AAAAAA, K:BBBBBB sayılı kararına ilişkin evrak işlem kütüğü bilgisinin dosyanın bulunduğu yargı biriminde tutulmakta olduğu, bu bilginin ilgili yargı biriminden talep edilmesi gerektiği, işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRKMİLLETİADINA

Karar veren Ankara 16. İdare Mahkemesi'nce, dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:

Dava; davacı tarafından, XXXXX 2.Ağır Ceza Mahkemesi'nin 31.10.2019 tarih E:YYYYYY, K:ZZZZZZZ sayılı kararı ile DDDDD suçundan hakkında mahkumiyet kararı verilmesi üzerine yapılan istinaf başvurusunun reddi sonrasında yapılan temyiz başvurusunun Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 03/03/2022 tarih ve E:AAAAAA, K:BBBBBB sayılı kararı ile reddedilmesi akabinde Anayasa Mahkemesine yapılan 2022/CCCCC sayılı bireysel başvuruda, Yargıtay Ceza Dairesi kararının UAP sisteminde okunduğu/görüldüğü, bu tarihten itibaren yasal süresi içerisinde başvuruda bulunulmadığı gerekçesi ile süre aşımı nedeniyle ret kararı verilmesinde ret gerekçesi olarak kullanılan ceza dairesi kararının okunmasına/görülmesine ilişkin UYAP kütük/log kayıtlarının tarafına verilmesi istemiyle Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin 02/01/2023 tarih ve E-23804105-622.03-13/104 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Cumhuriyetin nitelikleri” başlıklı 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin insan haklarına saygılı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olduğu,  “Hak arama hürriyeti” başlıklı 36. maddesinde; herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu, “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74. maddesinde de; herkesin, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahip olduğu, “Yargı yolu” başlıklı 125. maddesinde ise; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtilmiştir.

4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde;"Bu Kanunun amacı; demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.", "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde;"Bu Kanun; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinde uygulanır.01.11.1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun hükümleri saklıdır.", "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde;"... Bu Kanunda geçen; c) Bilgi: Kurum ve kuruluşların sahip oldukları kayıtlarda yer alan bu Kanun kapsamındaki her türlü veriyi, d) Belge: Kurum ve kuruluşların sahip oldukları bu Kanun kapsamındaki yazılı, basılı veya çoğaltılmış dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, etüt, mektup, program, talimat, kroki, plân, film, fotoğraf, teyp ve video kaseti, harita, elektronik ortamda kaydedilen her türlü bilgi, haber ve veri taşıyıcılarını, ifade eder.", "Bilgi edinme hakkı" başlıklı 4. maddesinde; "Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir. Türkiye'de ikamet eden yabancılar ile Türkiye'de faaliyette bulunan yabancı tüzel kişiler, isteyecekleri bilgi kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde, bu Kanun hükümlerinden yararlanırlar. Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülükleri saklıdır.", "Bilgi verme yükümlülüğü" başlıklı 5. maddesinde; "Kurum ve kuruluşlar, bu Kanunda yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler. Bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.", "İstenecek bilgi veya belgenin niteliği" başlıklı 7.maddesinde;"Bilgi edinme başvurusu, başvurulan kurum ve kuruluşların ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken bilgi veya belgelere ilişkin olmalıdır. Kurum ve kuruluşlar, ayrı veya özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvurulara olumsuz cevap verebilirler. İstenen bilgi veya belge, başvurulan kurum ve kuruluştan başka bir yerde bulunuyorsa, başvuru dilekçesi bu kurum ve kuruluşa gönderilir ve durum ilgiliye yazılı olarak bildirilir." hükmü yer almış, "Bilgi Edinme Hakkının Sınırları"nın düzenlendiği dördüncü bölümünde yer alan "Adlî soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler" başlıklı 20.maddesinde;"Açıklanması veya zamanından önce açıklanması hâlinde; a) Suç işlenmesine yol açacak, b) Suçların önlenmesi ve soruşturulması ya da suçluların kanunî yollarla yakalanıp kovuşturulmasını tehlikeye düşürecek, c) Yargılama görevinin gereğince yerine getirilmesini engelleyecek, d) Hakkında dava açılmış bir kişinin adil yargılanma hakkını ihlâl edecek, Nitelikteki bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır..."hükmü, "Özel hayatın gizliliği" başlıklı 21.maddesinde;"Kişinin izin verdiği hâller saklı kalmak üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında, açıklanması hâlinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, meslekî ve ekonomik değerlerine haksız müdahale oluşturacak bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır. Kamu yararının gerektirdiği hâllerde, kişisel bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluşlar tarafından, ilgili kişiye en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası alınmak koşuluyla açıklanabilir." hükmü yer almıştır.

10/7/2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan I sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Adalet Bakanlığı teşkilatının düzenlendiği Altıncı Kısım Birinci Bölümünde Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü başlıklı 46/B maddesinde; "(1) Bilgi İşlem Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şunlardır: a) 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen konular hariç olmak üzere, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşların ilgili birimleriyle işbirliği yaparak bilgi işlem sistemini kurmak, işletmek, bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, bunlara ait hizmetleri ilgili birimlerle birlikte yürütmek; bilgi işlem projeleri ile ilgili olarak Bakanlık birimleri arasında koordinasyonu ve işbirliğini sağlamak, b) İlgili birimlerle işbirliği yaparak bu birimlerin derlediği hukuki mevzuatı, yüksek mahkemelerin içtihatlarını, bilimsel yayınları, Ülkemizin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlarca yapılan düzenlemeleri, yargı yetkisi tanınan uluslararası mahkemelerin kararlarını ve gerekli görülen diğer konuları değerlendirerek bilgi işlem ortamına aktarmak ve kullanıcıların hizmetine sunulmasını sağlamak, c) Bilişim teknolojisindeki gelişmelere uygun olarak daha etkin ve verimli bilgi, belge ve iş akışı düzenini kurmak, buna yönelik yazılımları üretmek veya sağlamak, ç) Bakanlık görev alanına giren konularda ulusal ve uluslararası kapsamda, sistemlerarası çevrim içi ve çevrim dışı veri akışını ve koordinasyonu sağlamak, d) Eğitim Dairesi Başkanlığı ile işbirliği yaparak Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşlarında bilgisayar kullanan personelin eğitimini sağlamak, e) Bilgi işlem müdürlükleri ile birlikte mahkemeler ve diğer ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak bilgi işlem sisteminin etkin ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak, f) Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak." düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden davacı hakkında DDDDD suçundan XXXXX 2.Ağır Ceza Mahkemesi'nin 31.10.2019 tarih E:YYYYYY, K:ZZZZZZZ sayılı kararı ile 6 yıl 3 ay hapis cezası verildiği, verilen kararın istinaf başvurusunun reddi üzerine temyiz kanun yoluna gidildiği, Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin 03.03.2022 tarih ve E:2021/2192, K: BBBBBB sayılı kararı ile temyiz taleplerinin reddedildiği, davacı tarafından bu karara karşı Anayasa Mahkemesi'nde bireysel başvuruda bulunulduğu, Anayasa Mahkemesi'nin 13.12.2022tarih ve 2022/CCCCC sayılı kararı ile söz konusu Yargıtay kararının başvurucu vekili tarafından UYAP sistemi üzerinden okunduğu/öğrenildiği ve bu tarihten itibaren bireysel başvuru süresi olan otuz günlük sürenin geçirildiği gerekçesi ile "Kabul edilemezlik" kararı verildiği, davacının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapacağı başvurusunda kullanmak için UYAP'ta tutulmakta olan ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin 03.03.2022 tarih ve E:2021/2192, K: BBBBBB sayılı kararının okunması/görülmesine ilişkin UYAP kütük/log kayıtlarının verilmesi istemiyle davalı idareye başvurulduğu, davalı İdarece; Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü'nün UYAP'ın teknik alt yapısını yönetmekte olduğu, yargı bağımsızlığı ilkesi gereği yargı birimlerine (Cumhuriyet savcılıkları, mahkemeler vb.) ait söz konusu veriler üzerinde bir tasarruf yetkisi bulunmadığı, istenilen bilgilerin mahkeme ve Cumhuriyet savcılıkları ile kanunla açıkça yetki verilen hallerde bu bilgileri talep eden kurumlara verilebileceği, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun 7.maddesi uyarınca kurum ve kuruluşların ayrı ve özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvurulara olumsuz cevap verebileceği, evrak işlem kütüğü bilgisinin dosyanın bulunduğu yargı biriminde tutulmakta olduğu, bu bilginin ilgili yargı biriminden talep edilmesi gerektiği belirtilerek 02/01/2023 tarih ve E-23804105-622.03/104 sayılı işlem ile talebin reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Dava konusu uyuşmazlıkta, davacının istediği bilginin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapacağı başvuruda kullanılacağını belirttiği bilgi olduğu, mahkemeye erişim hakkının kullanılmasında talep edilen bilginin gerekli olduğunun anlaşıldığı, Bilgi Edinme Hakkı Kanununun bilgi edinme hakkının sınırlarını düzenleyen ilgili maddelerinde istenilen bilginin davacıya verilmesini engelleyecek nitelikte bir hüküm bulunmadığı, söz konusu kütük/log kaydı bilgilerinin herhangi bir analiz, özel çalışma gerektirmeyen ve UYAP yazılımı tarafından otomatik olarak oluşturulan bir bilgi olduğu, UYAP Sisteminin teknik altyapısının davalı İdarenin yönetiminde bulunduğu, istenilen bilginin/kaydın Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru sürecinde Mahkeme tarafından ulaşılan ve ret gerekçesi olarak kullanılan veri olmasına rağmen bu bilgiye davacının ulaşamamasının adalete erişim hakkı, şeffaflık ilkesi ve hukuk devletinin gereklerine aykırı olduğu anlaşılmış olup söz konusu kaydın/bilginin davacıya verilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan452,40-TL yargılama giderinin ve Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi gereğince belirlenen 10.500,00-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin talep edilmesi hâlinde derhal, talep edilmemesi hâlinde kararın kesinleşmesinden sonra re'sen davacıya iadesine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere, 13/12/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.