DAVAYI TAKİP EDEN AVUKATIN VEFAT ETMESİ NEDENİYLE TEMYİZ SÜRESİNİN KAÇIRILMASI - VELAYET
T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
2022/8474 E.
2022/10463 K.
14.12.2022 T.
VELAYET ( Tarafların Ortak Çocuğu 2009 Doğumlu Onur İdrak Çağında Olmasına Rağmen Velayeti Görüşüne Başvurulmaksızın Davacı Anneye Verildiği/Yaşı İtibarıyla İdrak Çağında Bulunan Müşterek Çocuk Hakkında Anne ve Babanın Barınma ve Yaşama Koşullarını da Değerlendirir İçerikte Sosyal İnceleme Raporu Alınıp Beyanı da Tespit Edildikten Sonra Tüm Deliller Birlikte Değerlendirilip Velayeti Hususunda Bir Karar Verilmesi Gereği )
DAVAYI TAKİP EDEN AVUKATIN VEFAT ETMESİ NEDENİYLE TEMYİZ SÜRESİNİN KAÇIRILMASI ( Davalı Tarafın Elde Olmayan Sebeple Hükmü Yasal Süresi İçerisinde Temyiz Edemediği/Talebin HMK 97. Maddedeki Koşulları Taşıdığı Anlaşılmakla Anılan Kanun'un 100. Maddesi Uyarınca Davalı Tarafın Temyiz Süresine İlişkin Eski Hale Getirme Talebinin Kabulüne Karar Vermek Gerektiği )
ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI ( Tarafların Ortak Çocuğu 2009 Doğumlu Onur İdrak Çağında Olmasına Rağmen Velayeti Görüşüne Başvurulmaksızın Davacı Anneye Verildiği/Yaşı İtibarıyla İdrak Çağında Bulunan Müşterek Çocuk Hakkında Anne ve Babanın Barınma ve Yaşama Koşullarını da Değerlendirir İçerikte Sosyal İnceleme Raporu Alınıp Beyanı da Tespit Edildikten Sonra Tüm Deliller Birlikte Değerlendirilip Velayeti Hususunda Bir Karar Verileceği )
ESKİ HALE GETİRME ( Velayet/Davayı Takip Eden Vekilin Vefat Etmesi - Davalı Tarafın Elde Olmayan Sebeple Hükmü Yasal Süresi İçerisinde Temyiz Edemediği/Talebin HMK 97. Maddedeki Koşulları Taşıdığı Anlaşılmakla Anılan Kanun'un 100. Maddesi Uyarınca Davalı Tarafın Temyiz Süresine İlişkin Eski Hale Getirme Talebinin Kabulüne Karar Vermek Gerektiği )
6100/m.97,98,100
ÖZET : Velâyet düzenlemesi yapılırken; göz önünde tutulması gereken ilke, çocuğun "üstün yararı" (Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme m.3; Çocuk Haklarının Kullanılmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesi m. l;TMK m. 339/1, 343/K 346/1; Çocuk Koruma Kanunu m. 4/b) dır. Çocuğun üstün yararını belirlerken; onun bedensel, zihinsel ruhsal, ahlaki ve toplumsal gelişiminin sağlanması amacının gözetilmesi gereklidir. Ana ve babanın yararları; ahlaki değer yargıları, sosyal konumları gibi durumları, çocuğun ... yararını etkilemediği ölçüde göz önünde tutulur. Velâyet düzenlemesi kamu düzenine ilişkin olup re'sen araştırma ilkesi geçerlidir. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin 12. ve Çocuk Haklarının Kullanılmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesinin 3. ve 6. maddeleri idrak çağındaki çocukların kendilerini ilgilendiren konularda görüşünün alınması ve görüşlerine gereken önemin verilmesini öngörmektedir. Çocukların üstün yararı gerektirdiği takdirde görüşlerinin aksine karar verilmesi mümkündür. Velâyet hususu, çocukları ilgilendiren konuların en başında gelir.
Tarafların ortak çocuğu 2009 doğumlu Onur idrak çağında olmasına rağmen, velayeti görüşüne başvurulmaksızın davacı anneye verilmiştir. Yaşı itibarıyla idrak çağında bulunan müşterek çocuk hakkında, anne ve babanın barınma ve yaşama koşullarını da değerlendirir içerikte sosyal inceleme raporu alınıp, beyanı da tespit edildikten sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, velayeti hususunda bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.
DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı erkek tarafından 14.06.2022 tarihli ek karar ile asıl hükme ilişkin kusur belirlemesi, velayet düzenlemesi, aleyhine hükmedilen nafaka ve tazminatlar yönünden temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : 1-)Davalı vekili Avukat ... Uyuklu'ya bölge adliye mahkemesi kararı 09.03.2022 tarihinde tebliğ edilmiş, 03.06.2022 tarihli boşanma yetkisini içerir ... vekaletnameye istinaden davalı vekili Avukat ... tarafından, 05.06.2022 tarihli dilekçeyle hükmün davalı vekili Avukat ... Uyuklu'ya tebliğ edildiği tarihten bir ... sonra 10.03.2022 tarihinde Avukat ... Uyuklu'nun rahatsızlandığı, yatılı olarak hastanede tedavi görmeye başladığı ancak 09.04.2022 tarihinde tedavi gördüğü hastanede vefat ettiği, müvekkili olan davalı ...'nin bölge adliye mahkemesi kararından ve vekili olan Avukat ... Uyuklu'nun vefatından ... haberdar olduğu, bu nedenle hükmü yasal süre içerisinde temyiz edemediklerini beyanla, hükmün bozulması talebini de içerir temyiz kanun yolu başvurusu ve eski hale getirme talep dilekçesi verilmiştir. Bölge adliye mahkemesince 14.06.2022 tarihli ek karar ile hükmün davalı vekiline usulune uygun olarak 09.03.2022 tarihinde tebliğ edildiği, iki haftalık yasal süre içerisinde temyiz kanun yoluna başvurulmayarak hükmün 05.04.2022 tarihinde kesinleştiğinden bahisle temyiz dilekçesinin süre yönünden reddine karar verilmiş, bu karara karşı da davalı vekili tarafından temyiz kanun yoluna başvurulmuştur.
Maddî olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (HMK m.33). Davalı vekili tarafından 05.06.2022 tarihinde sunulan dilekçe eski hale getirme talebine yönelik olup, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 98/2. maddesi gereğince “eski hale getirme, temyiz yoluna başvuru hakkının düşmesi halinde Yargıtay'dan talep edilir.” Bölge adliye mahkemesince davalı vekilinin eski hale getirme talepli dilekçesini inceleme görevi bulunmadığından, bölge adliye mahkemesinin 14.06.2022 tarihli ek kararının kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.
2-) Davalının eski hale getirme talebinin incelenmesine gelince;
Davalı vekili tarafından sunulan 05.06.2022 tarihli dilekçeyle davalının bölge adliye mahkemesi kararının verildiği sırada vekili olan Avukat ... Uyuklu'nun, kararın kendisine tebliği tarihi olan 09.03.2022 tarihinden bir ... sonra, 10.03.2022 tarihinde rahatsızlanarak hastanede yatılı olarak tedavi görmeye başladığı, hastanedeki tedavisinin kesintisiz olarak devam ettiği ve 09.04.2022 tarihinde tedavi gördüğü hastanede vefat ettiğinin bildirildiği, buna ilişkin rapor ve ölüm belgelerinin ibraz edildiği, davalı asilin bölge adliye mahkemesi kararından ve avukatının vefatından ... haberdar olduğu yönündeki beyanları hep birlikte değerlendirildiğinde, davalı tarafın elde olmayan sebeple hükmü yasal süresi içerisinde temyiz edemediği, talebin 6100 Sayılı Kanun'un 97. maddedeki koşulları taşıdığı anlaşılmakla, anılan Kanun'un 100. maddesi uyarınca davalı tarafın temyiz süresine ilişkin eski hale getirme talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
3-) Davalı tarafın temyiz itirazların incelemesine gelince;
a-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre davalı erkeğin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yersizdir.
b-) Velâyet düzenlemesi yapılırken; göz önünde tutulması gereken ... ilke, çocuğun "... yararı" (Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme m.3; Çocuk Haklarının Kullanılmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesi m. l;TMK m. 339/1, 343/K 346/1; Çocuk Koruma Kanunu m. 4/b) dır. Çocuğun ... yararını belirlerken; onun bedensel, zihinsel ruhsal, ahlaki ve toplumsal gelişiminin sağlanması amacının gözetilmesi gereklidir. Ana ve babanın yararları; ahlaki değer yargıları, sosyal konumları gibi durumları, çocuğun ... yararını etkilemediği ölçüde göz önünde tutulur. Velâyet düzenlemesi kamu düzenine ilişkin olup re'sen araştırma ilkesi geçerlidir. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin 12. ve Çocuk Haklarının Kullanılmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesinin 3. ve 6. maddeleri idrak çağındaki çocukların kendilerini ilgilendiren konularda görüşünün alınması ve görüşlerine gereken önemin verilmesini öngörmektedir. Çocukların ... yararı gerektirdiği takdirde görüşlerinin aksine karar verilmesi mümkündür. Velâyet hususu, çocukları ilgilendiren konuların en başında gelir.
Tarafların ortak çocuğu 2009 doğumlu Onur idrak çağında olmasına rağmen, velayeti görüşüne başvurulmaksızın davacı anneye verilmiştir. Yaşı itibarıyla idrak çağında bulunan müşterek çocuk hakkında, anne ve babanın barınma ve yaşama koşullarını da değerlendirir içerikte sosyal inceleme raporu alınıp, beyanı da tespit edildikten sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, velayeti hususunda bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda 1. bentte gösterilen sebeple bölge adliye mahkemesinin 14.06.2022 tarihli ek kararın KALDIRILMASINA, 2. bentte gösterilen sebeple davalının eski hale getirme talebinin KABULÜNE, temyiz edilen hükme ilişkin, yukarıda 3-b bendinde açıklanan sebeple bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, bozma sebebine göre iştirak nafakasına yönelik temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, hükmün bozma kapsamı dışında kalan temyize konu diğer bölümlerin ise yukarıda 3-a bendinde gösterilen sebeple ONANMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğinin ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine oybirliğiyle karar verildi. 14.12.2022 (Çar.)
