EĞİTİM VE ÖĞRETİM GİDERLERİNDEN KAYNAKLANAN ALACAK - MECBURİ HİZMET SÜRESİNİ TAMAMLAMADAN ADLİ MALUL OLARAK EMEKLİYE AYRILMA

T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
2022/5059 E. 
2022/6548K. 
15.9.2022 T. 

EĞİTİM VE ÖĞRETİM GİDERLERİNDEN KAYNAKLANAN ALACAK ( Öncelikle Davalının Eğitim Gördüğü Harp Okulunun 1997-2001 Yıllarına Ait Gerçek Harcama Kalemlerini ve Masraflarını Gösterir Güncellenmemiş ve Enflasyon Katsayısı Uygulanmamış Maliyet Broşürlerinin ve Özellikle Maliyet Cetvelinde Yer Alan Eğitim Öğretim İaşe ve Uçuş Eğitimi Masraf Kalemlerine Ait Tüm Belgelerin Davacı İdareden Temin Edilmesi Temin Edilemediği Takdirde Bu Husus Davalı Lehine Olacak Şekilde Söz Konusu Gider Kalemlerinin Masraftan Düşülmesi Gereği )

MECBURİ HİZMET SÜRESİNİ TAMAMLAMADAN ADLİ MALUL OLARAK EMEKLİYE AYRILMA ( Eğitim ve Öğretim Giderlerinden Kaynaklanan Alacak/Öncelikle Davalının Eğitim Gördüğü Harp Okulunun 1997-2001 Yıllarına Ait Gerçek Harcama Kalemlerini ve Masraflarını Gösterir Güncellenmemiş ve Enflasyon Katsayısı Uygulanmamış Maliyet Broşürlerinin ve Özellikle Maliyet Cetvelinde Yer Alan Eğitim Öğretim İaşe ve Uçuş Eğitimi Masraf Kalemlerine Ait Tüm Belgelerin Davacı İdareden Temin Edilmesi Zorunluluğu )

HARP OKULU EĞİTİM ÖĞRETİM MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ ( Alacak - Harp Okulunun 1997-2001 Yıllarına Ait Gerçek Harcama Kalemlerini ve Masraflarını Gösterir Güncellenmemiş ve Enflasyon Katsayısı Uygulanmamış Maliyet Broşürlerinin ve Özellikle Maliyet Cetvelinde Yer Alan Eğitim Öğretim İaşe ve Uçuş Eğitimi Masraf Kalemlerine Ait Tüm Belgelerin Davacı İdareden Temin Edilmesi Temin Edilemediği Takdirde Bu Husus Davalı Lehine Olacak Şekilde Söz Konusu Gider Kalemlerinin Masraftan Düşülmesi Gereği )

926/m.112

ÖZET: Davacı, davalının 926 Sayılı Kanununun 112. maddesi gereği mecburi hizmet süresini tamamlamadan adli malul olarak emekliye ayrıldığını, kendisine yapılan öğrenim, eğitim, yetiştirme masraflarını, yükümlülük süresinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak tazmin etmekle yükümlü olduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 41.916.34 TL'nin sarf tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı taraftan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Öncelikle davalının eğitim gördüğü Harp Okulunun 1997-2001 yıllarına ait gerçek harcama kalemlerini ve masraflarını gösterir güncellenmemiş ve enflasyon katsayısı uygulanmamış maliyet broşürlerinin ve özellikle maliyet cetvelinde yer alan eğitim-öğretim,iaşe ve uçuş eğitimi masraf kalemlerine (ayrıntılı olarak nelerden oluştuğu ) ait tüm belgeler davacı idareden temin edilmeli, temin edilemediği takdirde bu husus davalı lehine olacak şekilde söz konusu gider kalemleri masraftan düşülmelidir.

Hal böyle olunca, söz konusu eksiklikler tamamlanmadan yanılgılı değerlendirme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.

DAVA: Taraflar arasındaki eğitim ve öğretim giderlerinden kaynaklanan alacak davasının mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde taraflarca temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

KARAR: Davacı, davalının 926 Sayılı Kanununun 112. maddesi gereği mecburi hizmet süresini tamamlamadan adli malul olarak emekliye ayrıldığını, kendisine yapılan öğrenim, eğitim, yetiştirme masraflarını, yükümlülük süresinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak tazmin etmekle yükümlü olduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 41.916.34 TL'nin sarf tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı taraftan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalı, davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece; 34.380,35 TL alacağın, sarf "eğitim ve öğretim dönemi sonu" tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine dair verilen hükmün, taraflarca temyiz edilmesi üzerine; Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 27/09/2018 tarih ve 2020/1506 Esas, 2020/4049 Karar sayılı ilamı ile; " Mahkemece, 34.380,35 TL alacağın, sarf "eğitim ve öğretim dönemi sonu" tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı taraftan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine karar verilmiş olup, faizin hangi tarihten itibaren işleyeceği hususu açık değildir. Hal böyle olunca, hüküm bu haliyle infazda tereddüt uyandıracak niteliktedir. Bahsi geçen bu husus ise az yukarıda değinilen yasa hükmüne aykırıdır. Mahkemece, faizin başlangıç tarihini açık ve şüphe uyandırmayacak biçimde karar yerinde gösterilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir." gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.

Bozma üzerine yapılan yargılama neticesinde; davanın kısmen kabulü ile, toplam 34.380,35 TL alacağın 4.711,86 TL'sinin 01/09/1998, 7.005,06 TL'sinin 01/09/1999, 8.869,86 TL'sinin 01/09/2000, 13.793,57 TL'sinin 01/09/2001 tarihlerinden işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, fazla istemin reddine karar verilmiş, hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.

1-)926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 112. maddesine 03.07.2003 tarihinde 4917 Sayılı Kanun ile eklenen 5. maddesinde; “Türk Silâhlı Kuvvetleri'nden her ne şekilde olursa olsun mecburî hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan veya ilişiği kesilen Subay ve Astsubaylar (Türk Silâhlı Kuvvetleri'nde görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlar ile vazife malûlü olarak Türk Silâhlı Kuvvetleri'nden ayrılanlar hariç), her yıl kuvvet komutanlıkları,

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenen; askerî öğrenci, subay ve astsubay nasbedildikten sonra kendilerine yapılan öğrenim,eğitim ve yetiştirme masraflarını, yükümlülük sürelerinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak kanunî faizi ile birlikte tazminat olarak öderler. Öğrenim,eğitim ve yetiştirme masraflarının hangi unsurlardan oluşacağı ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar; Millî Savunma, İçişleri ve Maliye Bakanlıkları tarafından müştereken yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenir'' hükmü yer almaktadır. Yasanın uygulanmasını gösteren ve 17.12.2005 tarihinde yürürlüğe giren Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelik'in (09.11.2013 tarihli yönetmelik ile değişik) 5. maddesinde ise; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlar ile vazife malûlü olarak ayrılanlar hariç olmak üzere her ne şekilde olursa olsun mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan veya ilişiği kesilen subay ve astsubaylar ile ilgili maliyet hesabında dikkate alınacak gider kalemleri açıklanmış; aynı Yönetmeliğin 6. maddesinin (b) fıkrasında masrafların yapıldığı yıl esas alınarak, ayrıldığı ve ilişiğinin kesildiği tarihe kadar kanuni faizi hesaplanarak tazminat hesabı yapılacağı; yine Yönetmeliğin geçici maddesinde ise; yönetmeliğin yayımlandığı tarihte henüz ödeme yapmamış, ancak Türk Silahlı Kuvvetlerden ilişiği kesilmiş personele de bu yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

09.11.2013 tarih ve 28816 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, "Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 1. maddesiyle 17.12.2005 tarihli Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklik gereğince; davalının öğrencilik dönemine ait masraf kalemlerinden; "yiyecek masraflarının yarısının", "öğrenci harçlıklarının, kitap-kırtasiye giderlerinin ve ilaç-tedavi giderlerinin ise tamamının" ve " personel ve amortisman giderlerinin" düşülmesi suretiyle kalan masraf tutarı üzerinden yükümlülük süresinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak borcunun hesaplanması gerekirken, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, öğrenci harçlıkları maliyetten düşülmeden hesaplama yapılması hatalı olup bozmayı gerektirir.

2-) Yargıtay (Kapatılan) 13.Hukuk Dairesinin 03.02.2020 tarihli geri çevirme kararında; mahkemeden davalının sunduğu maliyet çizelgesinde yer alan "Eğitim Öğretim" masraf kaleminin hangi giderlerden oluştuğu (bu gider kalemi içerisinde personel ve amortisman giderinin bulunup bulunmadığı)sorulması istenmiş,04.03.2020 tarihinde verilen cevapta ise; Eğitim Öğretim masraf kaleminin "Eğitim kurumunda dışardan alınan ders, eğitim, kurs vb. faaliyetler için eğitmenlere verilen ücretlerin toplamının öğrenci başına düşen miktarı ile eğitim kurumunda çalışan personelin maaş ve tazminatları, Sosyal Güvenlik Kurumu giderleri ile yolluk ve yevmiye giderleri toplamının öğrenci başına düşen miktarını" ifade ettiği, amortisman giderinin bu masraf kalemi içerisinde bulunmadığı bildirilmiştir.

Ancak, söz konusu cevap eğitim ve öğretim masraf kaleminin nelerden oluştuğu hususunu açıklamaya yetmemektedir.

Yine, masraf kalemleri içerisinde uçuş eğitimi yer almakta olup söz konusu eğitim masrafının hangi kalemlerden oluştuğu anlaşılamamaktadır.

Kaldı ki, Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelikte 11.03.2016 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle Maliyet Hesabı başlıklı 5. maddesinin (e) bendinde Uçuş(pilotaj)eğitim merkezlerinde veya uçuş birliklerinde verilen başlangıç,temel,tekamül uçuş (pilotaj) eğitimlerinde, uçuşta sarf edilen yağ,yakıt ve oksijen giderleri, (f) bendinde Uçuş (pilotaj) eğitim merkezlerinde hizmet alımı yoluyla tedarik edilen başlangıç, temel, tekamül uçuş (pilotaj) eğitim masraflarının hesaplanmasında bu maddenin birinci fıkrasının (a),(b),(c),(d)ve (e)bentlerinin dikkate alınacağı belirtilmiştir.

Söz konusu değişiklik davacının ordudan ilişiği kesildiği tarihten sonra yürürlüğe girmiş olup, uçuş eğitimi masraf kalemi içerisinde söz konusu giderler var ise davalıdan tahsili talep edilemeyecektir.

Bu durumda, öncelikle davalının eğitim gördüğü Harp Okulunun 1997-2001 yıllarına ait gerçek harcama kalemlerini ve masraflarını gösterir güncellenmemiş ve enflasyon katsayısı uygulanmamış maliyet broşürlerinin ve özellikle maliyet cetvelinde yer alan eğitim-öğretim,iaşe ve uçuş eğitimi masraf kalemlerine (ayrıntılı olarak nelerden oluştuğu ) ait tüm belgeler davacı idareden temin edilmeli, temin edilemediği takdirde bu husus davalı lehine olacak şekilde söz konusu gider kalemleri masraftan düşülmelidir.

Hal böyle olunca, söz konusu eksiklikler tamamlanmadan yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.

3-) Bozma sebebine göre, tarafların sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda (1) ve (2)numaralı bentte açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle taraflarn diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edenlerden davalıya iadesine, 6100 Sayılı HMK'nin geçici madde 3 atfıyla 1086 Sayılı HUMK'nin 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15.09.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.