EŞ DURUMU HARCIRAHI VE HARCIRAH HESAPLAMADA SIKÇA YAPILAN HATALAR
Tayin döneminde birçok harcırah sorusu almaktayız. Bunlar ekseriyetle ücret hesaplama ve eş durumu harcırahında değişken unsurun nasıl hesaplanacağı konusunda olmaktadır. Daha önce yayımladığımız haberimizde eş durumu tayininde değişken unsurun hangi halde tam hangi halde yarım hesaplanması gerektiğine açıklık getirmiştik.
Sizlerden gelen mesajlara göre birçok yanlış uygulama yapıldığına şahit oluyoruz. O sebeple konuyu tekrar açıklayacağız.
EŞ DURUMU HARCIRAHI
İlgili maddeyi hatırlayalım;
HARCIRAH KANUNU
Kanun Numarası: 6245
YURTİÇİNDEN YER DEĞİŞTİRME MASRAFI:
Madde 45 - Bu maddeye göre harcıraha müstehak memur veya hizmetlinin eski görev mahallinden yeni görev mahalline atanan memur veya hizmetli eşine (c) bendi uyarınca hesaplanacak miktarın yarısı ödenir.
Bakanlık yazısında konu şu şekilde açıklanmaktadır:
...Her ikisi de memur veya hizmetli olan eşler aynı yere atanmış başka bir ifadeyle her iki eşin de eski ve yeni memuriyet mahallerinin aynı olması halinde (atamalarının farklı zamanlarda olup olmadığına bakılmaksızın) bunlardan birisine yer değiştirme masrafının değişken unsurunun tamamının, diğer eşe ise yarısının ödenmesi gerekmektedir.
Ancak,
a) Eşlerden sadece birisinin memuriyet mahallinin değişmesi,
b)Eşlerin, farklı memuriyet mahallerinden aynı memuriyet mahalline atanmaları,
c) Eşlerin aynı memuriyet mahallinden farklı memuriyet mahallerine atanmaları,
d) Eşlerin, farklı memuriyet mahallinden farklı farklı memuriyet mahallerine atanmaları,
durumunda harcıraha müstehak eşlerin her biri için yer değiştirme masrafının değişken unsurunun tam olarak ödenmesi mümkün olabilmektedir.
Öte yandan, Memuriyet mahalleri farklı olan, başka bir ifadeyle başka bir yerde görev yapmakta olan memur veya hizmetlinin yine başka bir yerde görev yapmakta olan memur veya hizmetli ile evlenmesi nedeniyle onun bulunduğu yere atanması durumunda da harcıraha müstehak eş için yer değiştirme masrafının değişken unsurunun tam olarak ödenmesi mümkün olabilmektedir.
Konuyu özetleyecek olursak;
1) Her eş durumu tayininde (değişken unsur olan) yol mesafe ücreti yarım hesaplanmaz,
2) Harcırah hesaplanmasında zamana değil memuriyet mahalline bakılır,
3) Eşi özel sektörde çalışan kişiler eş durumundan tayin olduğunda harcırahı yarım hesaplanmaz,
4) Harcırahı yanlış hesaplananlar kurumlarına dilekçe vererek eksik hesaplanan kısmın taraflarına iadesini isteyebilirler.
HARCIRAH HESAPLAMA
Harcırah hesaplanırken belirli unsurlar vardır(bunları anlaşılacak şekilde ifade edeceğiz):
1) Yevmiye
2) Yol mesafe ücreti
3) Taşıt ücreti
4) Seyahat günlerine ait yevmiyeler
Bu unsurların anlamlarına bakalım:
1) Yevmiye: Memur veya hizmetlinin;
a. Kendisi için yurtiçi gündeliğinin 20 (yirmi) katı,
b. Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin 10 (on) katı (Bu miktar yurtiçi gündeliğinin 40 (kırk) katını aşamaz),
***Aile fertleri: Memur ve hizmetlinin, harcırah verilmesini gerektiren olay sırasında evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi ile bakmakla yükümlü olduğu usul(anne-baba) ve füruu(alt soy) ve erkek ve kız kardeşlerini; ifade eder.
***Yevmiye miktarı her yıl Bütçe Kanununun H cetvelinde gösterilir.
2020 H cetveline göre;
--Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar : 43,35 TL
--Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar: 42,15 TL
2) Yol mesafe ücreti: Her kilometre veya denizmili başına, yalnız kendisi için yurtiçi gündeliğinin yüzde beşi, olarak hesaplanır. Bunun anlamı, kilometre veya denizmili mesafesinin çarpım katsayısını bulmaktır.
Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar için bu katsayı;
(43,35x5)/100= 2,1675
Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar için bu katsayı;
(42,15x5)/100= 2,1075
3) Taşıt ücreti: Bu kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutat olan yol ve taşıt araçları üzerinden verilir.
4) Seyahat günlerine ait yevmiyeler: Seyahat edilen vasıtanın hareket saatinden gidilecek yere muvasalat saatine kadar gelen her 24 saat için hesap olunur. Bu süreden az devam eden seyahatler bir gün itibar olunur. Seyahat müddetinin her 24 saati aşan kesri tam gün sayılır.
NOT: Seyahat süresi 24 saati aşarsa kendisi ve varsa aile fertleri için 1 yevmiye daha öndenir
Daha önceki yıllarda hesaplama örneklerini yapardık; ancak sizlerin hizmetine sunduğumuz garcırah hesaplama programı ile kolayca hesaplama yapabilirsiniz.
DAİMİ VAZİFE HARCIRAHININ ÖDENECEĞİ SÜRE
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 62. maddesi değişik fıkrasına göre harcırahlar ödeme emri aranmaksızın saymanlıklarca derhal ödenir. Mezkur madde şu şekildedir:
( Değişik fıkra: 12/02/1982 - 2595/4 md.) Yer değiştirme suretiyle yapılan atamalarda memurlara atama emirleri tebliğ edilince yollukları, ödeme emri aranmaksızın, saymanlıklarca derhal ödenir.
