ESER SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN FATURA ALACAĞINA DAYALI BAŞLATILAN İCRA TAKİBİNE VAKİ İTİRAZIN İPTALİ İSTEMİ
T.C.
YARGITAY
6. HUKUK DAİRESİ
2021/6313 E.
2023/1068 K.
15.3.2023 T.
ESER SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN FATURA ALACAĞINA DAYALI BAŞLATILAN İCRA TAKİBİNE VAKİ İTİRAZIN İPTALİ İSTEMİ ( Davalının Ek Modüllerin Daha Önceki Satın Alınan Modüllerle Aynı Olduğunu Savunduğu ve Satın Alma Sorumlusunun Yazısında Bu Modüllerin Farklı Yazılımlar Olduğunu Beyan Ettiği - Mahkemece Eser Sözleşmeleri Konusunda Yeniden Oluşturulacak Uzman Bilirkişi Kurulundan Ek Modül Alınmasına İlişkin Faturaya Konu Ürünlerin Teknik Olarak Niteliği ve Kapsamı İtibariyle Taraflar Arasında Önceden Yapılan Sözleşme Kapsamında Bir İş ve İmalat Olup Olmadığının Belirlenmesi Gerektiği )
EK MODÜL ALINMASINA İLİŞKİN FATURA ( Mahkemece Aldırılacak Bilirkişi Raporu Aracılığıyla Ek Modül Alınmasına İlişkin Faturaya Konu Ürünlerin Teknik Olarak Niteliği ve Kapsamı İtibariyle Taraflar Arasında Önceden Yapılan Sözleşme Kapsamında Bir İş ve İmalat Olup Olmadığının Belirlenerek Farklı Bir İş Olduğunun Tespiti Halinde Söz Konusu Ürünlerin İdarenin Kullanımına Uygun Olup Olmadığının Araştırılarak Sonucuna Göre Bir Karar Verilmesi Gerektiği )
BİLİRKİŞİ RAPORU ( Bilirkişi Raporu ve Ek Raporda Faturaya Konu Ürünlerin Farklı Olduğu Belirtilmişse de Kök ve Ek Rapordaki Değerlendirmeler Yargıtay Denetimine Elverişli Olmaması Bu Sebeple Bulunan Sonuca Ne Şekilde Varıldığının ve Farklılıkların Açıkça Nereden Kaynaklandığının Denetlenememesinin Hukuka Aykırı Olduğu - Bilirkişi Heyetince Ürünlerin İdarenin Kullanımına Uygun Olup Olmadığı Eksik ve Ayıplı Olup Olmadığı Araştırılması Gerektiği )
6098/m.470
818/m.355
6100/m.50,190
ÖZET : Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklandığı iddia edilen fatura alacağına dayalı başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davalı tarafından dava konusu ek modüllerin daha önceki satın alınan modüllerle aynı olduğu savunulmuşsa da hastane satın alma sorumlusunun başhekimlik makamına yazdığı yazıda, dava konusu yazılımların alımının yapılarak programların sisteme yüklendiği ama faaliyete geçmediği, sevk irsaliyesinin tarafından imzalanarak kullanıcıların hizmetine sunulduğu, aynı zamanda bu modüllerin farklı yazılımlar olduğu beyan edilmiştir. Ayrıca Hastane Müdür Vekili imzalı Baştabiplik Makamına yazılan yazıda bahis konusu modüllerin talep müzekkeresi ile BİM sorumlusu tarafından Baştabiplik Makamına sunularak Kamu İhale Kanunu m.22/b gereğince karar ile davacı firma uhdesinde bırakıldığı, yüklenici firmanın düzenlemiş olduğu sevk irsaliyesi ile BİM sorumlusu tarafından kabulünün yapıldığı ancak 2007 yılı için düzenlenen sözleşmede söz konusu modüllerin bulunduğunun görüldüğü ayrıca söz konusu modüllerin kullanıcı birimler tarafından kabul edilmediği, kullanılmadığı beyan edilmiştir. Öte yandan bilirkişi raporu ve ek raporda faturaya konu ürünlerin farklı olduğu belirtilmişse de kök ve ek rapordaki değerlendirmeler Yargıtay denetimine elverişli olmayıp bulunan sonuca ne şekilde varıldığı ve farklılıkların açıkça nereden kaynaklandığı da denetlenememektedir.
Mahkemece yapılması gereken iş, eser sözleşmeleri konusunda uzman bir bilirkişinin de bulunacağı yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulundan öncelikle ek modül alınmasına ilişkin faturaya konu ürünlerin teknik olarak niteliği ve kapsamı itibariyle taraflar arasında daha önce yapılan sözleşme kapsamında bir iş ve imalat olup olmadığı belirlenip, farklı bir iş olduğunun tespiti halinde söz konusu ürünlerin idarenin kullanımına uygun olup olmadığı, eksik ve ayıplı olup olmadığı araştırılıp, tarafların itirazları değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir.
DAVA : Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR : I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı kuruma bağlı ... valide ... vakıf gureba hastanesi arasında 28.12.2006 tarihinde yazılım bakım sözleşmesi imzalandığını, davalı kurumun yazılıma ek modüller olan randevu, satın alma, cihaz takip, döner sermaye, barkod modüllerini satın almayı planladığını, bunun için hastane yönetimi tarafından HYBS ek modülleri teknik şartnamesi ve ihale belgeleri düzenlendiğini, itirazları üzerine davalı hastaneden talep edilen 2007 yılı HYBS Ek Modülleri ihalesi ve satın alım komisyonu kararlarına ilişkin belgelerde davacıdan ek modül satın alımının usulüne uygun olarak yapıldığının ... ... imzalı 26.02.2007 tarihli belgeye ilişkin olarak davacının faturasını kestiğini, ancak ödemesinin davacı şirkete hukuka aykırı olarak yapılmadığını, söz konusu ihtilaflı 05.04.2007 tarihli KDV dahil toplam 182.900 TL bedelli fatura hakkında icra takibine geçildiğini, davalının yasal sürede itiraz ettiğini ve takibin durduğunu, davalı borçlunun itirazının ihale belgeleri uyarınca haksız olduğunu ileri sürerek itirazın iptali ile takibin devamına, %40 icra inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın müvekkili kurumdan herhangi bir alacağının bulunmadığını, davanın süresinde açılmadığını, davacı tarafın icraya konu ettiği faturanın konusu oluşturan malların hastane tarafından alınmadığını, davacı firma tarafından tek taraflı fatura düzenlendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi'nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bilirkişi raporunda belirtilmiş ise de; davalının kamu kurumu olduğu, davacıyı bağlayan sözleşme, şartname hükümleri ile Kamu İhale Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümlerine göre davacının uyması gereken prosedüre uymadığı, borcu doğuran işlemin (komisyon onayı olmadığı için) geçersiz olduğu için faturanın tek başına borç doğurmayacağı, zaten davalıya bağlı hastanenin muhasebe kayıtlarında tahakkuk işleminin yapılmadığı, alacağın var olduğuna dair yeterli delil olmadığı, davalının bu ekipmanı kabul ettiğine dair delil olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesi'nin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; tek taraflı fatura düzenlenmediğini, ihale satın alım süreci işlemlerinin yapıldığını, evrakların tebliğ edildiğini ve hizmetin teslim edildiğini, bu husustaki delillerin dosyaya sunulduğunu, bilirkişi raporuna uyulması gerektiğini, fatura konusunda davalı hastane idari birimlerinin kayıtlarındaki usuli eksikliklerin kendileri tarafından kontrol edilemeyeceğini, böyle bir yükümlülükleri bulunmadığını, davalı tarafından kasıtlı olarak ödemediğinin yapılmadığını belirterek kararın kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesi'nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinde dayanılan delillerle, delillerin tartışılması sonucu maddi olay ve hukuki değerlendirmede usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına; incelemenin istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılıp, kamu düzenine herhangi bir aykırılığın da bulunmamasına, tüm dosya kapsamıyla anlaşıldığı ayrıca alınan bilirkişi raporunun taraf, mahkeme ve istinaf kanun yolu denetimine olanak sağlayacak şekilde düzenlenip, hükme esas alınmaya yeterli olduğu, mahkemece bilirkişi raporundaki tespitler değerlendirilerek hukuki yorum yapılmasının dosya kapsamına uygun olduğu, davacının istinafında rapora uygun karar verilmediği iddia edilmekte ise de sözleşmenin ve takip konusu alacağın varlığını değerlendirme hususu mahkemeye ait olup bilirkişi raporuna aykırı karar verildiğinden bahsedilemeyeceği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesi'nin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve re'sen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki eser sözleşmesinden kaynaklandığı iddia edilen fatura alacağına dayalı başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 50. madde ve 190. maddeler, 818 Sayılı Borçlar Kanununun 355 ve devamı maddeler, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 470 ve devamı maddeler
3. Değerlendirme
1.1. Taraflar arasında 28.12.2006 tarihli Hizmet Alımları Tip Sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin konusunun Bezm-i Alem Valide ... Vakıf Gureba Eğitim ve Araştırma Hastanesinde kullanılan hastane bilgi sistemi yazılımı, veri tabanı yönetim sistemi, bakım hizmeti işinin dört sistem destek elemanının dahil olarak satın alınması işi olduğu ve 01.01.2007–31.12.2007 tarihleri arasını kapsadığı, işin götürü bedelli olduğu anlaşılmıştır.
1.2. Mahkemece, dava konusu 05.04.2007 tarihli (KDV hariç)155.000,00 TL ek yazılım modülü fatura bedeli yönünden taraflar arasında Kamu İhale Mevzuatına uygun bir sözleşme ilişkisinin kurulup, ürünlerin teslim edilip, alacağın varlığının ispat edilemediği gerekçesiyle dava reddedilmiş ise bu konuda yeterli araştırma yapılmamıştır.
1.3. Somut olayda, davalı hastane satın alma memuru tarafından hastane otomasyon programı ile entegreli çalışacak randevu, satın alma, cihaz takip, döner sermaye ve barkod modüllerinin alım işi için fiyat teklifi verilmesine ilişkin 08.02.2007 tarhli yazıyla talepte bulunulduğu, davacı tarafından randevu, satın alma, cihaz takip, döner sermaye ve barkod modülleri için KDV hariç 155.000,00- TL teklif verildiği, davalının 26.02.2007 tarihli hastanenin antetli kağıdına basılı, 155.000,00-TL'lik teklifinin komisyonca uygun görüldüğünün davacıya bildirildiği, Kamu İhale Kanunun 22. madde b bendi kapsamında ihale yapılmaksızın doğrudan temin usulüyle ihtiyaç konusu malların temin edilmesine ilişkin form düzenlendiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
1.4. Her ne kadar davalı tarafından dava konusu ek modüllerin daha önceki satın alınan modüllerle aynı olduğu savunulmuşsa da 07.09.2007 tarihli hastane satın alma sorumlusunun başhekimlik makamına yazdığı yazıda, dava konusu yazılımların alımının yapılarak programların sisteme yüklendiği ama faaliyete geçmediği, 05.04.2007 tarih ve 66375 numaralı sevk irsaliyesinin tarafından imzalanarak kullanıcıların hizmetine sunulduğu, aynı zamanda bu modüllerin farklı yazılımlar olduğu beyan edilmiştir. Ayrıca Hastane Müdür Vekili ... ... imzalı Baştabiplik Makamına yazılan yazıda bahis konusu modüllerin 26.12.2016 tarih 1516 Sayılı talep müzekkeresi ile BİM sorumlusu Op. Dr. ... ... tarafından Baştabiplik Makamına sunularak Kamu İhale Kanunu 22 maddesi b bendi gereğince 08.02.2007 tarihli karar ile davacı firma uhdesinde bırakıldığı, yüklenici firmanın düzenlemiş olduğu 05.04.2007 tarih 66375 numaralı sevk irsaliyesi ile Op. Dr. ... ... tarafından kabulünün yapıldığı ancak 2007 yılı için düzenlenen sözleşmede söz konusu modüllerin bulunduğunun görüldüğü ayrıca söz konusu modüllerin kullanıcı birimler tarafından kabul edilmediği, kullanılmadığı beyan edilmiştir. Öte yandan 07.03.2013 tarihli bilirkişi raporu ve 20.05.2013 tarihli ek raporda faturaya konu ürünlerin farklı olduğu belirtilmişse de kök ve ek rapordaki değerlendirmeler Yargıtay denetimine elverişli olmayıp bulunan sonuca ne şekilde varıldığı ve farklılıkların açıkça nereden kaynaklandığı da denetlenememektedir.
2. Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda mahkemece yapılması gereken iş, eser sözleşmeleri konusunda uzman bir bilirkişinin de bulunacağı yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulundan öncelikle ek modül alınmasına ilişkin faturaya konu ürünlerin teknik olarak niteliği ve kapsamı itibariyle taraflar arasında daha önce yapılan sözleşme kapsamında bir iş ve imalat olup olmadığı belirlenip, farklı bir iş olduğunun tespiti halinde söz konusu ürünlerin idarenin kullanımına uygun olup olmadığı, eksik ve ayıplı olup olmadığı araştırılıp, tarafların itirazları değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 15.03.2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
