HİZMET ALIM SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN RÜCUEN ALACAK İSTEMİ - SÖZLEŞMEDE HÜKÜM BULUNMAMASI

Nisan 5, 2022 - 14:44

T.C.
YARGITAY
6. HUKUK DAİRESİ
2021/32 E.
2021/848 K.
13.10.2021 T.

HİZMET ALIM SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN RÜCUEN ALACAK İSTEMİ ( Davalıların Sözleşme ve Eklerinde Hüküm Olan Döneme İlişkin Tazminatların Tamamından Açık Hüküm Olmayan Döneme İlişkin İse Yarısından Sorumlu Olduğuna Karar Verildiği - Kıdem Tazminatı Hafta Tatili ve Fazla Mesai İle Bakiye Ücret Alacağı Gibi İşçiye Ödenen Tazminatlardan İşçiyi Çalıştırdıkları Dönemle Orantılı Olarak Yüklenicilerin İşverene Karşı Sorumlu Olduğu/Davalıların Ücretlerden Dönemi İle Tamamından Sorumlu Olduğu Gözetilerek Karar Verilmemesinin Bozmayı Gerektirdiği )

İŞÇİLİK ALACAKLARININ İŞVEREN TARAFINDAN ÖDENMESİ ( Yüklenici İşçisi Olunması Sözleşme Ücretine İşçinin Ücret ve Sosyal Haklarının Dahil Olması ve İşverenin İşçilik Alacaklarından Sorumlu Olacağına Dair Sözleşmede Bir Hüküm Bulunmaması Dikkate Alındığında İşverenin Yüklenicilerden Ödediği Bedeli ve Ferileri Tamamen Talep Edebileceği - Davalı Şirketlerin Sözleşme ve Eklerinde Hüküm Bulunan Dönem İçin Ödenen Tazminatların Tamamından Açık Hüküm Bulunmayan Dönem İçin İse Yarısından Sorumlu Olduğuna Karar Verilmesinin Hukuka Aykırı Olduğu )

SÖZLEŞMEDE HÜKÜM BULUNMAMASI ( Kıdem Tazminatı Hafta Tatil Ücreti Ücret Alacağı Fazla Mesai Ücreti Gibi İşçiye Ödenen Tazminatlardan İşçiyi Çalıştırdıkları Dönemle Orantılı Olarak Yüklenicilerin İşverene Sorumlu Olacağı - İhbar Tazminatı ve Yıllık İzin Ücretinden Son Yüklenicinin Sorumlu Olacağı/Sözleşme ve Eklerindeki Hüküm Bulunan Dönem İçin Ödenen Tazminatların Tamamı Açık Hüküm Olmayan Döne İçinse Yarısından Sorumlu Olduğuna Karar Verilemeyeceği )

4857/2,6

ÖZET : Dava, hizmet alım sözleşmesinden kaynaklanan rücuen alacak istemine ilişkindir.

İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.

Kıdem tazminatı, hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludur. İhbar tazminatından ve yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır.

Davalı şirketlerin, taraflar arasında akdedilen sözleşme ve eklerinde hüküm bulunan dönem için ödenen tazminatların tamamından, açık hüküm bulunmayan dönem içinse yarısından sorumlu olduğu yönünde karar verilmiş ise de davalıların bu ücretlerden dönemi ile tamamından sorumlu olduğu göz önüne alınarak belirlenen ilkeler çerçevesinde karar verilmemesi, bozmayı gerektirmiştir.

DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR : Davacı vekili, davacı kurum ile davalılar arasında temizlik işine ilişkin hizmet alım sözleşmelerinin imzalandığını, sözleşme uyarınca yüklenicinin çalıştıracağı personele ilişkin sorumluluklarının tamamının yükleniciye ait olduğunu, iş mahkemesince hükmedilen işçilik alacaklarının tahsili amacıyla müvekkili aleyhine ilamlı icra takibi yapıldığını, müvekkilinin icra dosyasına toplamda 30.363,82 TL ödemede bulunduğunu, davalıların sorumlu oldukları meblağın sözleşmelerde gösterilen faizler üzerinden davalılardan rücuen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalılar davaya cevap vermemiştir.

Mahkemece, taraflar arasında aktedilen ihale sözleşmesinin, ihale sözleşmesine ait hizmet işleri genel şartnamesi, idari şartname ve özel teknik şartnamelerde hüküm bulunan dönem için ödenen tazminatların tamamından, açık hüküm bulunmayan dönem içinse yarısından sorumlu olmasının gerektiği, imzalanma tarihi 11/09/2014'ten sonra olan bir sözleşme bulunmamasına göre dışlanacak bir hizmet süresi bulunmadığı gerekçesi ile davacının davasının kısmen kabulüne, yapılan her türlü ödemenin hangi faiz oranına tabi olacağı yönünde hüküm bulunan ....Ltd. Şti'den, ....Temizlik Ltd. Şti'den, .... Temizlik Ltd Şti'den sözleşmede gösterilen faiz oranları ile birlikte, diğer davalılardan ise işleyecek yasal faiziyle birlikte alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

Dava, hizmet alım sözleşmesinden kaynaklanan rücuen alacak istemine ilişkindir.

Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş aktinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu'na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.

Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.

İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar.

Yıllık izinler kullanılmadığı taktirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinlerinde bu fesih ile ücrete dönüştüğü gözönüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır.

İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır.

İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir.

Yükleniciler aleyhine açılan rücu davalarında ayrı sözleşmelerle hizmet ifa eden yükleniciler mecburi dava arkadaşı olmadığı gibi borçtan müteselsilen sorumlu olacaklarına ilişkin kanun hükmü veya sözleşme bulunmamaktadır. Bu nedenle alacak davalarında her davalı aleyhine ayrı tahsil hükmü kurulmalıdır. Davanın itirazın iptali şeklinde açılmış olması durumunda ise takibin hangi davalı açısından hangi miktarla devam edeceği ayrı ayrı belirlenmelidir.

Somut olayda mahkemece davalı şirketlerin, taraflar arasında aktedilen sözleşme ve eklerinde hüküm bulunan dönem için ödenen tazminatların tamamından, açık hüküm bulunmayan dönem içinse yarısından sorumlu olduğu yönünde karar verilmiş ise de, yukarıda açıklanan nedenlerle davalıların bu ücretlerden dönemi ile tamamından sorumlu olduğu göz önüne alınarak yukarıda belirlenen ilkeler çerçevesinde karar verilmesi gerekir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 13.10.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.