İHLALLİ GEÇİŞ NEDENİYLE CEZA BEDELİ - GEÇİŞ ÜCRETİNİN DÖRT KATI İDARİ PARA CEZASI VERİLMESİ
T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
2021/9045 E.
2022/1282 K.
21.02.2022 T.
CEZA TUTARI VE GEÇİŞ BEDELİNİN TAHSİLİ
İHLALLİ GEÇİŞ NEDENİYLE CEZA BEDELİ
GEÇİŞ ÜCRETİ ÖDEMEDEN GEÇİŞ YAPTIĞI TESPİT EDİLEN ARAÇ
GEÇİŞ ÜCRETİNİN DÖRT KATI İDARİ PARA CEZASI VERİLMESİ
ÖZETİ: Dava, davalının maliki olduğu aracın davacının işletmekte olduğu otoyoldan ihlalli geçişi nedeniyle geçiş ücreti ve ceza bedelinin tahsili için başlatılan takibe itirazın iptali istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık ihlalli geçiş nedeniyle ceza bedelinin ödenip ödenmeyeceği noktasında toplanmaktadır. Davalıya ait aracın davacının işlettiği yoldan geçiş işletme hakkı verilen veya devredilen otoyollar veya erişme kontrolünün uygulandığı karayollarından geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapan araç sahiplerinden, işletici şirket tarafından geçiş ücreti ödemeden giriş çıkış yaptığı mesafeye ait geçiş ücreti ile birlikte, bu ücretin dört katı tutarında ceza, genel hükümlere göre tahsil edilir, şeklinde yer alan düzenlemeye göre, geçiş ücreti ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen araç sahiplerine geçiş ücretinin 4 katı idari para cezası verilir. Dava dosyasının incelenmesinde, davalıya ait aracın geçiş ücreti ödemeden davacının işlettiği yoldan geçiş yaptığı, davalının söz konusu geçiş ücretini ödediğine dair savunmasının olmadığı anlaşılmaktadır. O halde mahkemece, açıklanan yasal düzenleme ve idari para cezasının haksız şart niteliğinde olmadığı değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekir.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması neticesinde davanın kısmen kabulüne dair kesin olarak verilen hükmün Adalet Bakanlığınca kanun yararına bozulması istenilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
YARGITAY KARARI
Davacı, kendisi tarafından işletilen köprü ve otoyoldan davalıya ait … plaka sayılı aracın ihlalli geçişi nedeniyle ödenmeyen ceza tutarı ve geçiş bedelinin tahsili amacıyla davalı hakkında İzmir 25. İcra Müdürlüğünün 2019/2706 E. sayılı dosyasıyla icra takibine geçtiğini, davalının haksız ve yersiz olarak takibe itirazı nedeniyle takibin durduğunu belirterek itirazın iptali ile takibin devamına, davalı aleyhine %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, 26.09.2018 tarihinde dava dışı A. A.’a vekaletname verdiğini, 26.09.2018 tarihinde adi yazılı şekilde yapılan araç satış mukavelesi ile aracı A. A.’a teslim ettiğini, 18.12.2018 tarihinde A. A. T vekaletten azlettiğini, HGS geçişlerinin yapıldığı tarihlerdeki borçlardan sorumlu olmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, ceza tutarının haksız şarta tabii olduğu ve yerinde olmadığı, geçiş ücreti 71,75.-TL yönünden ise davacının talebinin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Adalet Bakanlığının 21/12/2021 talihli yazısında; davalının dosyaya ihlalli geçiş ücreti ile birlikte bu ücretin dört katı tutarında cezanın ödendiğine dair delil ibraz etmediği dikkate alınarak, 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanunun 30 uncu maddesinin 16.05.2018 tarihli ve 7144 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle değişik beşinci fıkrası kapsamında yapılacak değerlendirmenin sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde sadece geçiş ücreti yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı bulunduğu ileri sürülerek; kararın, 6100 sayılı HMK’nın 363 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca kanun yararına bozulması talep edilmiştir.
Dava, davalının maliki olduğu aracın davacının işletmekte olduğu otoyoldan ihlalli geçişi nedeniyle geçiş ücreti ve ceza bedelinin tahsili için başlatılan takibe itirazın iptali istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık ihlalli geçiş nedeniyle ceza bedelinin ödenip ödenmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Davalıya ait aracın davacının işlettiği yoldan geçiş tarihinde yürülükte olan 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanun’un Geçiş Ücretini Ödememe ve Güvenliğin İhlali başlıklı 30/5. maddesinde “4046, 3465 ve 3996 sayılı kanunlar çerçevesinde işletme hakkı verilen veya devredilen otoyollar veya erişme kontrolünün uygulandığı karayollarından geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapan araç sahiplerinden, işletici şirket tarafından geçiş ücreti ödemeden giriş çıkış yaptığı mesafeye ait geçiş ücreti ile birlikte, bu ücretin dört katı tutarında ceza, genel hükümlere göre tahsil edilir.” şeklinde yer alan düzenlemeye göre, geçiş ücreti ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen araç sahiplerine geçiş ücretinin 4 katı idari para cezası verilir.
Dava dosyasının incelenmesinde, davalıya ait aracın geçiş ücreti ödemeden davacının işlettiği yoldan geçiş yaptığı, davalının söz konusu geçiş ücretini ödediğine dair savunmasının olmadığı anlaşılmaktadır. O halde mahkemece, yukarıda açıklanan yasal düzenleme ve idari para cezasının haksız şart niteliğinde olmadığı değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçe ile yazılı şekilde davanın kısmen kabulü yönünde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olduğundan Adalet Bakanlığının bu yöne ilişen kanun yararına temyiz talebinin kabulü gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Adalet Bakanlığı’nın kanun yararına bozma talebinin kabulü ile kararın sonuca etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, aynı maddenin üçüncü fıkrası uyarınca gereği yapılmak üzere bozma kararının bir örneğinin ve dava dosyasının Adalet Bakanlığına gönderilmesine, 21.02.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
