İLAMA DAYALI ALACAĞIN İCRA EMRİYLE İSTENİLMESİNE RAĞMEN ÖDENMEMESİ SEBEBİYLE İFLAS TALEBİ
T.C.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
45. HUKUK DAİRESİ
2022/398 E.
2022/1114 K.
12.10.2022 T.
İLAMA DAYALI ALACAĞIN İCRA EMRİYLE İSTENİLMESİNE RAĞMEN ÖDENMEMESİ SEBEBİYLE İFLAS TALEBİ ( Mahkemece İİK 177/4 Maddesinin Dayalı Olarak Açılan İşbu Doğrudan Doğruya İflas İstemine İlişkin Davada Yasanın Amir Hükmü Uyarınca Davalı Şirket Temsilcisinin Dinlenilmek Üzere Mahkemeye Çağrılması İçin Meşruhatlı Davetinin Tekrar Çıkarılması Davete Uyarak Gelmesi Halinde Dinlenmesi Gereği/Bu Hususun Emredici Nitelikte Olan Yasa Hükmünden Kaynaklandığı)
ŞİRKET TEMSİLCİSİNİN DİNLENMESİ ( İİK 177 Md.si Uyarıca İflas Talebi - Mahkemece Celsede Davalı Şirket Yetkilisi Adına Çıkartılan Davetiyenin Mernis Adresi Olduğu Yeniden Tebliğine Dair Karar Verilmiş Olup Çıkartılan Tebligatın İade Olduğu Belirtilmekle Davalı Şirket Temsilcisinin Dinlenilmek Üzere Mahkemeye Çağrılması İçin Meşruhatlı Davetinin Tekrar Çıkarılması Davete Uyarak Gelmesi Halinde Dinlenmesi Gereği )
DOĞRUDAN DOĞRUYA İFLAS ( Mahkemece Celsede Davalı Şirket Yetkilisi Adına Çıkartılan Davetiyenin Mernis Adresi Olduğu Yeniden Tebliğine Dair Karar Verilmiş Olup Çıkartılan Tebligatın İade Olduğu Belirtilmekle Yasanın Amir Hükmü Uyarınca Davalı Şirket Temsilcisinin Dinlenilmek Üzere Mahkemeye Çağrılması İçin Meşruhatlı Davetinin Tekrar Çıkarılması Davete Uyarak Gelmesi Halinde Dinlenmesi Gereği )
2004/m.177/4,178
6100/m.321
ÖZET : Dava, ilama dayalı alacağın icra emriyle istenilmesine rağmen ödenmemesi sebebiyle İİK 177 maddesi uyarınca açılan iflas davasıdır.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak birlikte değerlendirildiğinde mahkemece İİK 177/4 maddesinin dayalı olarak açılan işbu doğrudan doğruya iflas istemine ilişkin davada yasanın amir hükmü uyarınca davalı şirket temsilcisinin dinlenilmek üzere mahkemeye çağrılması için meşruhatlı davetinin tekrar çıkarılması, davete uyarak gelmesi halinde dinlenmesi gerekmektedir. Nitekim bu hususun emredici nitelikte olan ve resen dikkate alınması gereken yasa hükmünden kaynaklandığı gözetilmelidir.
Anılan nedenle; davalı vekilinin istinaf itirazlarının yerinde olduğu anlaşılmaktadır.
DAVA : 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353. maddesi uyarınca dosya incelendi,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
KARAR : DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili, davalı şirketin Çerkezköy / Tekirdağ'da bulunan fabrikasında işçi olarak çalıştığı, işine son verildiği halde tazminat ve alacakları ödenmediği, Çerkezköy İş Mahkemesi'nin 2018/ 331 Esas, 2021/13 Karar sayılı dosyasında yapılan yargılama sonunda müvekkili, davalıdan kıdem tazminatı ve bir kısım işçilik alacakları almaya hak kazandığı, bu kararın kesinleştiği, alacağın tahsili için Çerkezköy İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyası ile davalı hakkında icra takibi başlatıldığı, ancak davalının icra emrinin tebliğine rağmen borcunu ödemediği, bu nedenle davalı şirketin İcra İflas Kanun'unun 177 maddesi gereğince iflası talep edildiği, davalı şirketin iflasına karar verilmesi talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekilince cevap dilekçesi sunulmamıştır.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece ''İİK'nun 177/4 ve devamı maddelerine dayalı olarak açılmış davalının iflâsı istemine ilişkindir. 25.000,00 TL iflâs avansı davacı tarafça yatırılmıştır. Davalı şirketin ticaret sicil kaydı celp edilmiş incelenmesinde; firmanın sicil kaydının faal olarak devam ettiği, firma adresi itibariyle davaya bakmanın mahkememiz yetki alanında kaldığı anlaşılmıştır. 2004 Sayılı İcra ve iflâs Kanununun 177. maddesi "Aşağıdaki hallerde alacaklı evvelce takibe hacet kalmaksızın iflasa tabi borçlunun iflasını isteyebilir. 1– Borçlunun malum yerleşim yeri olmaz, taahhütlerinden kurtulmak maksadiyle kaçar, alacaklıların haklarını ihlal elen hileli muamelelerde bulunur veya bunlara teşebbüs eder yahut haciz yoliyle yapılan takip sırasında mallarını saklarsa; 2– Borçlu ödemelerini tatil eylemiş bulunursa; 3– 308. maddedeki hal varsa; 4– İlama müstenit alacak icra emriyle istenildiği halde ödenmemişse Türkiye'de bir yerleşim yeri veya mümessili bulunan borçlu dinlenmek için kısa bir müddette mahkemeye çağırılır. (Ek: 9/11/1988-3494/36 md.) Bu Kanunun 178. maddesinin ikinci fikrası burada da uygulanır."şeklinde olup yapılan yargılama, toplanan ve sunulan deliller, icra dosyası, ticaret sicil kayıtları ve tüm dosya içeriğine göre, davacı tarafından işçilik alacaklarına istinaden açılan davaların davacı lehine sonuçlandığı ve kesinleştiği, davacının Çerkezköy İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı takip dosyası üzerinden davalı aleyhine ilamlı icra takibine geçtiği, davalı tarafından ilama müstenit alacağın ödenmediği ve dosyada bir tehiri icra kararının da bulunmadığı, şirket yetkilisinin İİK'nın 177/4. maddesi uyarınca dinlenmek üzere duruşmaya davet edilmesine rağmen gelmediği ve beyanda bulunmadığı anlaşıldığından davalı şirketin İİK'nın 177/4. maddesi hükümlerine göre iflâsına" dair karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı vekili yasal süresi içinde sunmuş olduğu istinaf dilekçesinde özetle; takip dosyasına konu alacağın haricen ödendiği ancak ödemeye ilişkin belgelerin tek nüsha düzenlendiği ve davalı tarafından temin edilemediği, kısa bir süre içerisinde takip konusu borcun ödendiğine ilişkin tüm ödeme belgelerinin mahkemeye ibraz edileceği, iflas kararı verilen son celsede şirket yetkilisinin dinlenmeden iflas kararı verildiği, 1177 maddesine aykırılık teşkil edecek şekilde verildiği belirtilen kararın kaldırılması talep edilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE: HMK'nin 355. ve 357. maddeleri gereğince istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle bağlı olarak ve kamu düzenine aykırılık hususlarını da gözetilerek yapılan inceleme neticesinde; Dava, ilama dayalı alacağın icra emriyle istenilmesine rağmen ödenmemesi sebebiyle 2004 Sayılı İİK 177. maddesi uyarınca açılan iflas davasıdır. Çerkezköy İş mahkemesinin 2018/331 E. 2021/13 K. sayılı ilamının incelenmesinde, davacı tarafça davalı ile dava dışı ... Ltd. Şti.'ye yönelik işçi ile işveren ilişkisinden kaynaklı alacak davasında mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne dair karar verildiği ve kararın 16.03.2021 tarihinde kesinleştiği, Çerkezköy İcra Dairesinin ... sayılı dosyasında davacı tarafça davalı aleyhine kesinleşen işbu ilama istinaden takip başlatıldığı anlaşılmaktadır. İİK'nin 177. maddesinde; "1-Borçlunun malum yerleşim yeri olmaz, taahhütlerinden kurtulmak maksadıyla kaçar, alacaklıların haklarını ihlal elen hileli muamelelerde bulunur veya bunlara teşebbüs eder yahut haciz yoluyla yapılan takip sırasında mallarını saklarsa, 2-Borçlu ödemelerini tatil eylemiş bulunursa, 3-308. maddedeki hal varsa, 4-İlama müstenit alacak icra emriyle istenildiği halde ödenmemişse" önceden takibe hacet kalmaksızın alacaklının doğrudan borçlunun iflasını istemesi mümkündür. İlamların icrasına ilişkin hükümler 2004 Sayılı İİK'nin 24 ile 41. maddeleri arasında düzenlenmiş, İİK'nin 32 ve devamı maddelerinde ise para ve teminat verilmesi hakkındaki ilamların icrasına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. İİK'nin 32. maddesinde; "Para borcuna veya teminat verilmesine dair olan ilam icra dairesine verilince icra memuru borçluya bir icra emri tebliğ eder. Bu emirde 24. maddede yazılanlardan başka hükmolunan şeyin cinsi ve miktarı gösterilir ve nihayet yedi gün içinde ödenmesi..." hükmü, Haciz veya iflas istemek yetkisi başlıklı 37. maddesinde; "İcra emrinde yazılı müddet geçtiği halde borcunu ödemeyenlerin malları haczolunur yahut borçlu iflasa tabi eşhastan olup ta alacaklı isterse yetkili ticaret mahkemesince iflasına karar verilir." hükmü yer almaktadır İlamı icraya koyarak borçluya icra emri gönderen alacaklı icra emrine konu alacağın ödenmemesi üzerine haciz yolu ile takibe devam edebileceği gibi haciz yolu ile takibini İİK 43/2'ye göre iflas yoluna çevirmeden doğrudan doğruya ticaret mahkemesine başvurarak borçlunun doğrudan doğruya iflasına karar verilmesini isteyebilir. İİK'nin 177/4 maddesi gereğince doğrudan doğruya iflas davası açmak için kural olarak ilamın kesinleşmesine gerek yoktur. Ancak, takibin dayanağı ilam için istinaf mahkemesinden ya da Yargıtay'dan "icranın geri bırakılması" kararı alınması halinde ticaret mahkemesi, ilamın kesinleşmesini "bekletici mesele" yapmalıdır (M. Coşkun, Konkordato ve İflas, 2. Baskı, sayfa 726). İflas davasında yetkili mahkeme, İİK 154/3 maddesi uyarınca borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesidir. Bu yetki, kamu düzenine ilişkin ve kesin olup dava şartıdır. Davalı şirketin muamele merkezi Esenler /İstanbul olup, dava görevli ve yetkili mahkemece açılmış, davacı tarafından İİK'nin 160. maddesi uyarınca iflas avansı yatırılmış, İİK 177/son maddesi göndermesi ile İİK 178/2 ve İİK 166. maddesi uyarınca yasal ilanlar yapılmış, davaya müdahale ve itiraz dilekçesi sunulmamıştır.
Davalı vekilince sunulan istinaf dilekçesinde Çerkezköy İcra Müdürlüğü'nün ... sayıda takip dosyasına konu alacağın aracın ödendiği ve ödeme ilişkin belgelerin tek nüsha düzenlendiği, halihazırda davalı tarafından temin edilemediğinden mahkemeye ibraz edilemediği belirtilmiştir. Anılan icra dosyasının incelenebilmesi için Uyap'a kayıt işlemi yapılmış olup, sisteme kayıtlı bilgi ve belgelerin incelenmesinde, 13.01.2021 hesap tarihi nazara alınarak dosya hesabı yapılmış ve toplam 284.434,81 TL yekün alacak, 0,00 TL yatan para olmak üzere bakiye borç miktarı olarak 284.434,81 TL hesap edildiği belirtilmektedir. İİK'nin 177/4 bent 2. cümlesi, ''Türkiye'de yerleşim yeri veya mümessili bulunan borçlu dinlenmek için kısa bir müddette mahkemeye çağrılır'' hükmü uyarınca davalı şirket temsilcisinin dinlenilmek üzere meşruhatlı davetiye ile çağrılması, davetiyeye uyarak gelmesi halinde dinlenmesi gerekir. Bu hüküm emredici niteliktedir. Mahkemece, re'sen gözetilmesi zorunludur. Dosya kapsamında davalı şirket yetkilisi ... ya 11.11.2021 tarihli duruşma günü bildirir tebligat çıkarıldığı, işbu tebligatta ''İİK'nin 177. maddesinin 1. fıkrasının 4. bendi uyarınca borçlunun dinlenmesi öngörüldüğünden duruşma gün ve saatinde mahkeme salonunda hazır olarak beyanında bulunmanız aksi halde beyan vermeyeceğinizin mahkeme tarafından kabul edileceği hususu tebliği ve ihtar olunur'' ihtaratın yer aldığı, davalı vekilinin davalının 2 gün raporlu olduğu ve hastalığı sebebiyle duruşmaya gelemediği yönündeki beyanı nazara alınarak mahkemece borçlu şirket yetkilisinin hastalık mazeretinin kabulüyle kendisine yeniden 177 /4 maddesinde belirtilen ihtarat yapılarak meşruhatlı davetiyle tebliğine dair karar verildiği, yine aynı celse borçlu şirket yetkisinin dinlenebilmesi gerekli olduğu hatırlatılarak hazır edilmesi gerektiği hususunun davalı vekiline de ihtar edildiği, mahkemece davalı şirket yetkilisine tebliğ olunan adres '' ... mah. .. sok. No:... İç kapı no:... Marmara Ereğli/Tekirdağ'' adresi doğrultusunda çıkartılan tebligatın yazlığın kapalı olup mahalle muhtarlığından kaydının bulunmadığı ve tebliğ imkansızlığından dolayı merciye iade edildiği anlaşılmıştır. Mahkemece 09.12.2021 tarihli celsede davalı şirket yetkilisi adına çıkartılan davetiyenin mernis adresi olduğu, yeniden tebliğine dair karar verilmiş olup çıkartılan tebligatın iade olduğu belirtilmiştir.
13.01.2022 tarihli celsede davalı vekilinin son 2 güne kadar şirket yetkilisiyle irtibata geçtiği duruşmadan haberi olduğu ancak daha sonra irtibat kuramadığı ve davalı şirket yetkilisinin hazır edilmesi için yeniden süre talep edilmesi yönündeki beyanda bulunulmuş ise de aynı celse mahkemece HMK'nin 321 maddesi uyarınca tahkikat bitirilerek hazır olan taraflardan son diyecekleri sorulmuş ve davanın kabulüne dair karar verildiği belirtilmiştir. Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak birlikte değerlendirildiğinde mahkemece İİK'nin 177/4 maddesinin dayalı olarak açılan işbu doğrudan doğruya iflas istemine ilişkin davada yasanın amir hükmü uyarınca davalı şirket temsilcisinin dinlenilmek üzere mahkemeye çağrılması için meşruhatlı davetinin tekrar çıkarılması, davete uyarak gelmesi halinde dinlenmesi gerekmektedir. Nitekim bu hususun emredici nitelikte olan ve resen dikkate alınması gereken yasa hükmünden kaynaklandığı gözetilmelidir.
Anılan nedenle; davalı vekilinin istinaf itirazlarının yerinde olduğu anlaşılmaktadır. çıklanan nedenlerle, eksik inceleme ile yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olduğundan davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne; kararın açıklanan gerekçeler doğrultusunda kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için 6100 Sayılı HMK'nin 353-(1).a.6 maddesi gereğince dosyanın mahkemesine iadesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
SONUÇ : Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;
1-Davalı tarafın istinaf başvurusunun KABULÜNE,
2-Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin, 2021/449 Esas, 2022/11 Karar sayılı 13/01/2022 tarihli kararının HMK'nun 353/1a.6 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA,
3-Dosyanın, Dairemiz kararına uygun şekilde yargılama yapılamak ve yeniden bir karar verilmek üzere mahal Mahkemesine İadesine,
4-Harçlar Kanunu gereğince davalı tarafından yatırılan 220,70 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye GELİR KAYDINA, istinaf karar harcının talep halinde davalıya İADESİNE,
5-Davalının yapmış olduğu istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince yeniden verilecek kararda dikkate alınmasına,
6-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
7-Kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine, Dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362/1-g bendi gereğince kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi. 12.10.2022
