İŞÇİYE ÖDENEN İŞÇİLİK ALACAKLARININ ALT İŞVERENLERDEN RÜCUEN TAHSİLİ - SÖZLEŞMEDE RÜCU VE SORUMLULUK ORANLARI İLE İLGİLİ ÖZEL BİR HÜKÜM BULUNMAMASI

Temmuz 8, 2022 - 15:18 Güncellendi: Temmuz 8, 2022 - 21:50

T.C.
ADANA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
9. HUKUK DAİRESİ
2020/431 E.
2022/501 K.
19.4.2022 T.

İŞÇİYE ÖDENEN İŞÇİLİK ALACAKLARININ ALT İŞVERENLERDEN RÜCUEN TAHSİLİ ( Mahkemece Davalının Yarı Yarıya Sorumlu Olduğuna İlişkin Kabulünün Yerinde Olmadığı Yıllık İzin Ücreti ve İhbar Tazminatından İse Son İşveren Olan Davalı Şirketin Sorumlu Olduğu Buna Göre Davacının Davalı Şirketten İcra Dosyasına Yapılan Ödemeyi Rücuen Talep Edebileceği Mahkemece Yarı Oranında Sorumluluk Esası Kabul Edilerek Davanın Kısmen Kabulüne Karar Verilmesinin Hatalı Olduğu )

SÖZLEŞMEDE RÜCU VE SORUMLULUK ORANLARI İLE İLGİLİ ÖZEL BİR HÜKÜM BULUNMAMASI ( İşveren Tarafından Dava Dışı İşçiye Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı ve Yıllık İzin Ücreti Nedeniyle Ödeme Yapıldığı Kıdem Tazminatı Yönünden Taraflar Arasındaki Sözleşmede ve Eki Şartnamelerde Rücu ve Sorumluluk Oranları İle İlgili Özel Bir Hüküm Bulunmadığı Bu Nedenle Davacı İşverenin İşçiyi Çalıştıran Davalı Yükleniciden İşçinin Çalıştığı Dönemle Sınırlı Olmak Üzere Ödediği Bedelin Tamamını Talep Etme Hakkı Bulunduğu )

YARI ORANINDA SORUMLULUK ESASI ( İşçiye Ödenen İşçilik Alacaklarının Alt İşverenlerden Rücuen Tahsili - Mahkemece Davalının Yarı Yarıya Sorumlu Olduğuna İlişkin Kabulünün Yerinde Olmadığı Yıllık İzin Ücreti ve İhbar Tazminatından İse Son İşveren Olan Davalı Şirketin Sorumlu Olduğu Buna Göre Davacının Davalı Şirketten İcra Dosyasına Yapılan Ödemeyi Rücuen Talep Edebileceği Mahkemece Yarı Oranında Sorumluluk Esası Kabul Edilerek Davanın Kısmen Kabulüne Karar Verilmesinin İsabetsizliği )

818/m.167

ÖZET : Dava, asıl işveren tarafından, dava dışı işçiye ödenen işçilik alacağının, taraflar arasında imzalanan sözleşme hükümleri gereğince davalı alt işverenlerden rücuen tahsili istemine ilişkindir.

Somut olayda; işveren tarafından dava dışı işçiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti nedeniyle ödeme yapıldığı, kıdem tazminatı yönünden, taraflar arasındaki sözleşmede ve eki şartnamelerde rücu ve sorumluluk oranları ile ilgili özel bir hüküm bulunmadığı, bu nedenle davacı işverenin, işçiyi çalıştıran davalı yükleniciden, işçinin çalıştığı dönemle sınırlı olmak üzere, ödediği bedelin tamamını talep etme hakkı bulunduğu, bu durumda mahkemece davalının yarı yarıya sorumlu olduğuna ilişkin kabulünün yerinde olmadığı, yıllık izin ücreti ve ihbar tazminatından ise, son işveren olan davalı şirketin sorumlu olduğu, buna göre, davacının, davalı şirketten, icra dosyasına yapılan 11.564,62.TL ödemeyi rücuen talep edebileceği, mahkemece, yarı oranında sorumluluk esası kabul edilerek, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olmasının hatalı olduğu anlaşılmıştır.

DAVA : Adana 2.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... esas ... karar sayılı kararına karşı istinaf başvurusu üzerine dosya Dairemize gönderilmiş olmakla, dosya içerisinde bulunan belgeler okunup incelendi.

Üye hakimin görüşü değerlendirildi.

DAVACININ İDDİALARININ ÖZETİ :

Davacı vekili, müvekkili ile davalı arasında imzalanan sözleşmeler gereği davalı şirketin davacının hizmet işlerini yürüttüğünü, söz konusu hizmet sözleşmeleri gereğince ve davalı şirketlere bağlı olarak çalışan işçilerden biri olan ... ...'ın iş akdinin son işveren nezdinde son bulmuş olup kuruma karşı kıdem tazminatı ihbar tazminatı izin alacağı talebi ile ilgili Adana 3.İş Mahkemesi'nin ... esas sayılı dosyasından alacak talebi ile dava açtığını, yapılan yargılama neticesinde verilen kararın müvekkili tarafından Adana 12. İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı dosyası ile icra takibine konulduğunu, kurum tarafından ilgili icra dosyasına 11.564,62.TL ödeme yapıldığını tüm bu nedenlerle işçi ... ... için ödenen toplam 11.564,62.TL'nin ödeme tarihlerinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

DAVALININ SAVUNMALARININ ÖZETİ :

Davalı vekili, dava dışı işçi davalı iş yerinde kesintisiz çalıştığını, işveren alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak İş Kanunundan kaynaklanan yükümlülükler nedeniyle alt işverenle birlikte müteselsilen sorumlu olduğunu, sözleşmenin 22. Maddesinde yüklenicinin çalıştırdığı personelin kıdem tazminatlarını ödemekle yükümlü olduğuna dair bir düzenleme bulunmadığını, ... Elektrik şirketinin sadece kendi dönemi için ve bu dönemde de 1/2 oranında sorumluluğu kabul edilerek karar verilmesini talep etmiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ :

Yerel mahkemece verilen karar ile; " taraflar arasında 13.01.2014 tarihli, su sayacı endeksi okuma ve faturaların tebliği hizmet işi ve hizmet alımına ilişkin sözleşme bulunduğu, işçilerin giriş ve çıkışlarda işçi haklarının ödenmesinde davalının doğrudan doğruya sorumlu olduğunun açık bir hükmün taraflar arasındaki sözleşmelerde bulunmadığı, dava dışı ... ...'ın Adana 3. İş Mahkemesi'nin ... esas sayılı dosyası ile kıdem, ihbar ve yıllık izin ücreti hakkettiği, bu hakedişleri Adana 12. İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı dosyası ile icra takibi yaptığı, davacı takip borçlusu tarafından 23.03.2017 tarihinde takip dosyasına 11.564,62.TL ödeme yapılarak dosya borcunun kapatıldığı, uyuşmazlığın çözümünde öncelikle sözleşme hükümlerine, bundan sonra varsa yine aynı sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklarla verilmiş mahkeme kararlarına ve genel prensiplerine göre sonuca gidildiği, bu cümleden olmak üzere taraflar arasında işçilere ödenecek ücretlerin kimin tarafından ödeneceği açıkça belirtilmemiş ise ortaya çıkan zarardan tarafların yarı yarıya sorumlu olacaklarının kabul edildiği, bu cümleden olmak üzere BK. 167. maddesi gereğince aksi kararlaştırılmadıkça veya borçlular arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinden anlaşılmadıkça, borçlulardan her biri, alacaklıya yapılan ifadan, birbirine karşı eşit paylarda sorumlu olduğu, davacının ödemiş olduğu 11.564,62.TL'nin yarısı oranında olan 5.782,31.TL davalıya rücu edilebileceği kabul edilerek, davanın kısmen kabulüne" şeklinde karar verilmiştir.

DAVACI TARAFINDAN İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ :

Davacı vekili tarafından verilen istinaf dilekçesi ile; asıl işveren alt işveren ilişkisinin mevcut olduğu durumlarda asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o iş yeri ile ilgili olarak İş Kanunundan kaynaklanan yükümlülükler nedeniyle alt işverenle birlikte müteselsilen sorumlu olduğunu, kanundan kaynaklanan bir teselsül hali söz konusu olduğunu, asıl ve alt işverenler dış ilişki itibariyle müteselsilen sorumlu olduğunu, davalı şirketle imzalanan sözleşme ve teknik şartname gereğince işçi alınması, işçi haklarının ödenmesi, işçi çıkarılması ve sair konularda tüm sorumluluğun davalı şirkete ait olduğunun açıkça belirtildiğini, ilk derece mahkemesi kararının aleyhlerine reddolan kısımları açısından kaldırılmasını talep ve beyan etmiştir.

DELİLLER :

Taraf vekillerinin beyan ve dilekçeleri, bilirkişi raporu, ve tüm dosya kapsamı.

GEREKÇE :

Dava, asıl işveren tarafından, dava dışı işçiye ödenen işçilik alacağının, taraflar arasında imzalanan sözleşme hükümleri gereğince davalı alt işverenlerden rücuen tahsili istemine ilişkindir.

Davacı tarafından, davalı şirket ile hizmet alım sözleşmesi yapıldığı, davalı şirket çalışanlarından olan dava dışı işçi ... ...'ın, Adana 3. İş Mahkemesi'nde işcilik alacaklarının tahsili için açtığı dava sonucu, mahkemece davanın kabulüne karar verildiği ve ilamın Adana 12. İcra Müdürlüğü'nün ... sayılı dosyası ile takibe konulduğu, icra dosyasına 11.564,62.TL ödeme yapıldığı belirtilerek, bu miktarın davalıdan rucuen tahsiline karar verilmesi talep edilmiş, davalı ise, dava dışı işçinin asıl işverenin işçisi sayılması gerektiğini, işçilik alacaklarından sorumlu olmadıklarını, aksi halde, işçinin kendi dönemindeki çalışması ile sınırlı olarak yarı oranın sorumlu tutulmasını savunmuş, mahkemece yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davacı vekili tarafından İstinaf kanun yoluna başvurulmuştur.

HMK'nın 355. maddesi uyarınca istinaf nedenleriyle ve resen kamu düzeniyle sınırlı olarak istinaf incelemesi yapılmıştır.

Adana 3. İş Mahkemesi'nin ... Esas, ... Karar sayılı dosyasında, dava dışı işçi ... ... tarafından, hizmet akdinin fesh edilmesi nedeniyle ... Genel Müdürlüğü aleyhine ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti talebi ile dava açıldığı, yapılan yargılama sonucu davanın kısmen kabulüyle 3.814,65.TL kıdem tazminatı, 2.330,91.TL ihbar tazminatı ve 847,78.TL yıllık izin ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verildiği, bu kararın, Adana 12. İcra Müdürlüğü'nün ... sayılı dosyası ile asıl alacak, faiz, vekalet ücreti ve yargılama giderleri ile birlikte toplam 9.860,70.TL olarak takibe konulduğu, davacı tarafından 23/03//2017 tarihinde, icra dosyasına 11.564,62.TL ödeme yapıldığı anlaşılmıştır.

Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş aktinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu'na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir. İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir. (Yargıtay 15 Hukuk Dairesi nin 23.06.2021 Tarih 2021/933E. 2021/2926K, Sayılı ilamıda benzer niteliktedir.)

Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin istinaf talebinin kabulüne, HMK'nun 353/1-b-2 maddesi gereğince, mahkemece kararda hata edilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, ilk derece mahkemesince verilen kararın kaldırılmasına, davanın esasına dair yeniden hüküm kurulmasına, davanın kabulüne karar vermek gerekmiş, buna dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

SONUÇ : Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere :

1-)-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE,

2-)-Adana 2.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... tarih ve ... Esas, ... Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,

3-)-YENİDEN ESAS HAKKINDA HÜKÜM KURULMASINA,

4-)-DAVANIN KABULÜNE,

a-)- 11.564,62.TL'nin ödeme tarihi olan 23/03/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,

b-)-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince karar tarihi itibariyle alınması gerekli 789,97.TL nispi karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 197,50.TL harcın mahsubu ile bakiye 592,47.TL'nin davalıdan alınarak HAZİNEYE İRAD KAYDINA,

-Adana 2.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... tarih ve ... Esas ... Karar, ... harç numaralı Harç Tahsil Müzekkeresinin İPTALİNE, harç tahsil edilmiş ise davalıdan mahsubuna,

c-)-Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 197,50.TL harcın davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,

d-)-6100 Sayılı HMK'nın 326/1 maddesi gereğince davacı tarafından peşin yatırılan 35,90.TL başvurma harcı, 350,00.TL bilirkişi ücreti, 158,40.TL tebligat gideri, 434,80.TL posta gideri olmak üzere toplam 979,10.TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,

e-)-6100 Sayılı HMK'nın 330 maddesi gereğince davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre hesaplanan 5.100,00.TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,

İstinaf incelemesi yönünden;

1-)-Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 98,74.TL istinaf karar harcının kararın kesinleşmesi ile talep halinde davacıya İADESİNE,

2-)-6100 Sayılı HMK.nun 326/1 maddesi gereğince davacı tarafından yapılan 121,30.TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı, 42,40.TL posta masrafı, 38,00.TL tebligat gideri olmak üzere toplam 201,70.TL istinaf yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,

3-)-6100 Sayılı HMK'nın 330. maddesi gereğince inceleme duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA,

4-)-6100 Sayılı HMK'nun 333. maddesi gereğince peşin alınan ve harcanmayan gider avansının İlk Derece Mahkemesince İADESİNE,

5-)-6100 Sayılı HMK'nın 7035 Sayılı yasanın 30. maddesiyle değişik 359/3 maddesi gereğince kararın kesin olması nedeniyle İlk Derece Mahkemesince taraf vekillerine TEBLİĞİNE,

Dair, 6100 Sayılı HMK'nun 353/1-b maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliğiyle; 6100 Sayılı HMK'nun 362/1-a maddesi gereğince karar tarihindeki dava değerinin 107.090,00.TL'nin altında olması nedeniyle kesin olmak üzere, 19.04.2022 tarihinde karar verildi.