İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİLİK ALACAKLARINA ETKİSİ

T.C.

YARGITAY

7. HUKUK DAİRESİ

2016/19303 E.

2016/12221 K.

6.6.2016 T.

* İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİLİK ALACAKLARINA ETKİSİ (Temel Ölçünün Ekonomik Birliğin Korunması Olduğu/Çalışma Koşullarında Değişiklik Anlamına Gelmediği ve İşçiye Haklı Sebeple Fesih Hakkı Tanımadığı - Davacının İhale Süresinin Sona Ermesi Sebebiyle 1.5.2012 Tarihinden İtibaren Yeni Alt İşverende Çalıştırılmaya Devam Edildiği/Dava Tarihinde Davacının İş Akdi Devam Ettiğinden Feshe Bağlı Haklardan Kıdem Tazminatı Talep Etme Hakkı Bulunmadığı)

* İŞÇİLİK ALACAKLARINDA İCRA İNKAR TAZMİNATI TALEBİ (Alacağın Likit Olması Nedeni İle Davacı Yararına %20 Oranında İcra İnkar Tazminatına Hükmedildiği/Takip Kıdem Tazminatı ve Ücrete Dair Olup Bu Alacakların Hesaplanması da Miktarı İşverence Bilinmesi Gereken Ücret Unsuruna Dayanmakta İse de Taraflar Arasındaki Uyuşmazlığın Çözümü Yargılamayı Gerektirmesi Sebebiyle Davacının İcra İnkar Tazminatı Talebinin Reddedilmesi Gerektiği)

* İCRA İNKAR TAZMİNATINA KONU LACAĞIN BELİRLENEBİLİR OLMASI ŞARTI (Hak Tartışmalı İse İcra İnkar Tazminatına Hükmedilemeyeceği/Alacağın Likit Olması Şartıyla İtirazın İptali Davası Sonunda Borçlunun İtirazının Kısmen Kabulü Halinde Dahi Kabul Edilen Kısım Bakımından İcra İnkar Tazminatına Hükmedilebileceği - İcra İnkar Tazminatının Asıl Alacak Bakımından Söz Konusu Olacağı/İşlemiş Faiz Yönünden İcra İnkar Tazminatına Hükmedilemeyeceği)

* İTİRAZIN İPTALİ (İşçilik Alacakları - Mahkemece Alacağın Likit Olması Nedeni İle Davacı Yararına %20 Oranında İcra İnkar Tazminatına Hükmedildiği/Takip Kıdem Tazminatı ve Ücrete Dair Olup Bu Alacakların Hesaplanması da Miktarı İşverence Bilinmesi Gereken Ücret Unsuruna Dayanmakta İse de Taraflar Arasındaki Uyuşmazlığın Çözümü Yargılamayı Gerektirmesi Sebebiyle Davacının İcra İnkar Tazminatı Talebinin Reddedilmesi Gerektiği)

* İŞÇİLİK ALACAKLARI (İtirazın İptali - Davacının İhale Süresinin Sona Ermesi Sebebiyle 1.5.2012 Tarihinden İtibaren Yeni Alt İşverende Çalıştırılmaya Devam Edildiği/Dava Tarihinde Davacının İş Akdi Devam Ettiğinden Feshe Bağlı Haklardan Kıdem Tazminatı Talep Etme Hakkı Bulunmadığının Gözetileceği)
4857/m.6,120
2004/m.67

ÖZET : Dava, işçilik alacaklarına dayalı itirazın iptali istemine ilişkindir.
1-Somut olayda davacının, davalı alt işveren yanında, dava dışı asıl işverene ait işyerinde 30.4.2012 tarihine kadar çalıştırıldığı, alt işverenin davalı işyerinde ihale süresinin sona ermesi sebebiyle 1.5.2012 tarihinden itibaren yeni alt işverende çalıştırılmaya devam edildiği ve çalışmasının dava tarihi olan 26.3.2013 tarihinde halen devam ettiği anlaşılmaktadır. Dava tarihinde davacının iş akdi devam ettiğinden feshe bağlı haklardan kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmadığının gözetilmemesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

2-Dava kısmen kabul kısmen reddedilmesine rağmen kısmi red sebebiyle kendini vekille temsil ettiren davalı yararına avukatlık ücretine hükmedilmemesi hatalıdır.

3-Her ne kadar, davacının yaptığı takip kıdem tazminatı ve ücrete dair olup bu alacakların hesaplanması da miktarı işverence bilinmesi gereken ücret unsuruna dayanmakta ise de, taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümü yargılamayı gerektirmesi sebebiyle davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekir.

DAVA : Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:

KARAR : Davacı, iş akdinin işverence haksız sebeple feshedildiğini, ödenmeyen kıdem tazminatı ve maaş alacakları için başlattığı icra takibinin davalının itiraz ettiğini iddia ederek itirazın iptali ile icra inkar tazminatının davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı cevap dilekçesi ile davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında işyeri devrinin işçilik alacaklarına etkileri konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
İşyeri devrinin esasları ve sonuçları 4857 Sayılı İş Kanununun 6. maddesinde düzenlenmiştir. Sözü edilen hükümde, işyerinin veya bir bölümünün devrinde devir tarihinde mevcut olan iş sözleşmelerinin bütün hak ve borçlarıyla devralan işverene geçeceği öngörülmüştür. Devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlarda ise, devreden işverenle devralan işverenin birlikte sorumlu olduğu aynı Kanun'un 3. fıkrasında açıklanmış ve devreden işverenin sorumluluğunun devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle sınırlı olduğu hükme bağlanmıştır.

4857 Sayılı İş Kanununun 120. maddesi hükmüne göre 1475 Sayılı Kanun'un 14. maddesi halen yürürlükte olduğundan, kıdem tazminatına hak kazanma ve hesap yöntemi bakımından işyeri devirlerinde belirtilen hüküm uygulanmalıdır. Anılan hükme göre, işyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanmalıdır. Bununla birlikte, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları, işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.
İşyeri devrinin temel ölçütü, ekonomik birliğin kimliğinin korunmasıdır. Avrupa Adalet Divanı kararlarına göre, maddî ve maddî olmayan unsurların devredilip devredilmediği ve devir anındaki değeri, işgücünün devri, müşteri çevresinin devri, işyerinde devirden önce ve sonra yürütülen faaliyetlerin benzerlik derecesi, işyerinde faaliyete ara verilmişse bunun süresi, işyeri devrinin kriterleri arasında kabul edilmektedir.

İşyerinin devri işverenin yönetim hakkının son aşaması olup, işyeri devri çalışma koşullarında değişiklik anlamına da gelmez. Dairemiz kararlarına göre işyeri devri işçiye haklı sebeple fesih hakkı tanımaz. İşyeri devrinin çalışma koşullarını ağırlaştıran bir yönü olup olmadığı belirlenmelidir.

Bu açıklamalar ışığında, iş hukukunda işyeri devrinin işçilik alacaklarına etkileri üzerinde ayrıca durulmalıdır. İşyeri devri halinde kıdem tazminatı bakımından devreden işveren kendi dönemi ve devir tarihindeki son ücreti ile sınırlı olmak üzere sorumludur. 1475 Sayılı Kanun'un 14. maddesinin ikinci fıkrasında, devreden işverenin sorumluluğu bakımından bir süre öngörülmediğinden, 4857 Sayılı Kanun'un 6. maddesinde sözü edilen devreden işveren için öngörülen iki yıllık süre sınırlaması, kıdem tazminatı bakımından söz konusu olmaz. O halde kıdem tazminatı işyeri devri öncesi ve sonrasında geçen sürenin tamamı için hesaplanmalı, ancak devreden işveren veya işverenler bakımından kendi dönemleri ve devir tarihindeki ücret ile sınırlı sorumluluk belirlenmelidir.
İşyeri devri fesih niteliğinde olmadığından, devir sebebiyle feshe bağlı hakların istenmesi mümkün olmaz. Aynı şekilde işyeri devri kural olarak işçiye haklı fesih imkânı vermez.

Feshe bağlı diğer haklar olan ihbar tazminatı ve kullanılmayan izin ücretlerinden son işveren sorumlu olup, devreden işverenin bu işçilik alacaklarından herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

İşyerinin devredildiği tarihe kadar doğmuş bulunan ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücretlerinden 4857 Sayılı Kanun'un 6. maddesi uyarınca devreden işveren ile devralan işveren müştereken müteselsilen sorumlu olup, devreden açısından bu süre devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle sınırlıdır. Devir tarihinden sonraki çalışmalar sebebiyle doğan sözü edilen işçilik alacakları sebebiyle devreden işverenin sorumluluğunun olmadığı açıktır. Bu bakımdan devirden sonraya ait ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarından devralan işveren tek başına sorumlu olacaktır.
Somut olayda davacının, davalı alt işveren yanında, dava dışı asıl işverene ait işyerinde 30.4.2012 tarihine kadar çalıştırıldığı, alt işverenin davalı işyerinde ihale süresinin sona ermesi sebebiyle 1.5.2012 tarihinden itibaren yeni alt işverende çalıştırılmaya devam edildiği ve çalışmasının dava tarihi olan 26.3.2013 tarihinde halen devam ettiği anlaşılmaktadır. Dava tarihinde davacının iş akdi devam ettiğinden feshe bağlı haklardan kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmadığının gözetilmemesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

3-)Dava kısmen kabul kısmen reddedilmesine rağmen kısmi red sebebiyle kendini vekille temsil ettiren davalı yararına avukatlık ücretine hükmedilmemesi de bozma nedenidir.

4-) Taraflar arasında icra inkar tazminatına hükmedilip hükmedilemeyeceği konusunda ihtilaf vardır.
Genel haciz yoluyla yapılan ilamsız icra takiplerinde, borçlunun itirazı üzerine takip durur ve alacaklının takibin devamını sağlamaya yarayan imkânlarından biri 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanununun 67. maddesinde öngörülen itirazın iptali davasıdır.
İtirazın iptali davasında borçlunun haksızlığına karar verilmesi halinde ve alacaklının talep etmiş olması şartıyla, borç miktarının Yasada gösterilen orandan az olmamak kaydıyla icra inkâr tazminatına hükmedilir. İcra inkâr tazminatına karar verilebilmesi için alacağın belirli ya da belirlenebilir olması gerekir. Özellikle, işçinin kıdemi, ücreti gibi hesap unsurları, işverence bilinen ya da belirlenebilecek hususlardır. 4857 Sayılı Kanun'un 8 ve 28. maddelerinin, işverene bu gibi konularda belge düzenleme yükümü yüklediği de gözden uzak tutulmamalıdır. Ancak, hak tartışmalı ise icra inkâr tazminatına hükmedilemez (Yargıtay HGK. 4.3.2009 gün 2009/9-57 E.,2009/110 K.) Alacağın likit olması şartıyla, itirazın iptali davası sonunda borçlunun itirazının kısmen kabulü halinde dahi, kabul edilen kısım bakımından icra inkâr tazminatına hükmedilmelidir.

İcra inkâr tazminatı, asıl alacak bakımından söz konusu olur. İşlemiş faiz istemi yönünden icra inkâr tazminatına hükmedilmesi mümkün değildir.

Somut olayda, mahkemece yapılan yargılama sonunda alacağın likit olması nedeni ile davacı yararına %20 oranında icra inkar tazminatına hükmedilmiştir. Her ne kadar, davacının yaptığı takip kıdem tazminatı ve ücrete dair olup bu alacakların hesaplanması da miktarı işverence bilinmesi gereken ücret unsuruna dayanmakta ise de, taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümü yargılamayı gerektirmesi sebebiyle davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmiş olması hatalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde davalıya iadesine, 06.06.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.