KENTSEL DÖNÜŞÜME KONU YAPILARDA, ÖDENEN TAPU HARÇLARI İADE ALINABİLİR
KİMLER TAPU HARCINI İADE ALABİLİR?
Kentsel dönüşüme konu taşınmazların ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan ücret ve harçlardan, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden, bu işlemler nedeniyle düzenlenecek kâğıtlar, resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler sebebiyle düzenlenen kâğıtlar da dahil olmak üzere damga vergisinden, bu Kanun kapsamındaki yapıların maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere bu amaçlarla kullandırılan krediler dolayısıyla lehe alınacak paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaftır.
Ancak buna rağmen, uygulamada harçların talep edildiği ve tarafların da tapu harçlarını ödemeye devam ettikleri görülmektedir. Yersiz olarak tahsil edilen bu harçlar geri alınabilmektedir. Av. Nagihan Merve AKASLAN’ın, konu ile ilgili HukukiHaber’e yaptığı açıklamalar şöyle:
Kentsel dönüşüm kapsamında afet riski taşıyan alanların sağlıklı ve güvenilir yapılara dönüştürülmesi için, ömrünü tamamlamış ve yıkılma riski taşıyan binaların yeniden yapımı veya yenilenerek iyileştirilmesi yollarına başvurulmaktadır.
Bu doğrultuda kentsel dönüşümü teşvik eden uygulamalardan birisi de harç ve vergilere getirilen muafiyettir. 6306 Sayılı Kanun’da yapılan değişikliğe göre risk raporu alınmış eski bina kentsel dönüşüme girdiğinde yeni yapılacak binada gerçekleştirilen işlemler için harç ve vergi muafiyeti sağlanmaktadır. Örneğin gayrimenkulün devri ve tescilinde taraflar tapu harcından muaftır.
Ancak; kentsel dönüşümü teşvik amacıyla böyle bir düzenlemeye yer verilmesine karşın tapu müdürlükleri ve vergi daireleri kanundaki açık düzenlemeye rağmen, tapu harçlarını talep etmeye devam etmektedirler. Bu konumdaki malikler tapu harcı ödeyerek yaptıkları tapu devirleri esnasında ödedikleri harçları geri alabilmektedir.
KİMLER TAPU HARCINI GERİ İADE ALABİLİR?
Kentsel dönüşüme konu taşınmazların ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemlerini gerçekleştirenler yani inşaatı yapan müteahhitler, müteahhitlerden daire satın alan kişiler ve kat karşılığı inşaat sözleşmesi ile arsalarını müteahhitlere vermiş mülk sahipleri bu kapsamda haksız ve yersiz ödemek zorunda kaldıkları tapu harçlarını iade alabilirler.
TAPU HARCI İADESİ İÇİN İZLENECEK YOL NEDİR?
6306 sayılı kanun uyarınca kentsel dönüşüme tabi tutulan riskli yapının satışının tapu harcından muaf olmasına rağmen, tapu harcının tahakkuk ettirilip harçlar alındıktan sonra devir işlemlerinin yapılması, Vergi Usul Kanunu’nca tanımlanan şekliyle açıkça bir ‘vergilendirme hatasıdır’. Bu nedenle tapu harcı kendisinden haksız olarak tahsil edilen taraf, öncelikle idari mercilere başvuru yaparak tapu harcının iadesini talep etmelidir.
İDAREYE BAŞVURU NASIL GERÇEKLEŞTİRİLİR?
Vergi hatasını düzeltme işlemi; haksız olarak tapu harcı ödeyen tarafın, tapu harcını tahakkuk ettiren tapu dairesinin bölgesindeki vergi dairesine yapacağı başvuru ile kendisinden haksız olarak tahsil edilmiş olan tapu harcının kendisine iade edilmesini talep etmesiyle gerçekleştirilir.
Bu başvuruya; vergi tahsil alındısı, tapu fotokopisi, riskli yapı belgesi, riskli yapı muafiyet belgesi ve sözleşme örneği de eklenmelidir.
İlgili vergi dairesinin, iade başvurusuna 60 gün içerisinde cevap vermesi gerekmektedir. Bu süre zarfında cevap verilmemesi yahut talebin reddedilmesi halinde 30 gün içerisinde Gelir İdaresi Başkanlığı’na şikayet şeklinde başvurulur. Gelir İdaresi tarafından da işbu şikayet başvurusuna karşı bir ret kararı verilmesi halinde 30 günlük süre içerisinde Vergi Mahkemesi’ne dava açılması gerekmektedir.
YARGI YOLUNA BAŞVURU NASIL GERÇEKLEŞTİRİLİR?
Tapu harcını tahsil etmiş olan vergi dairesinin bulunduğu yerdeki Vergi Mahkemesinde, Gelir İdaresi Başkanlığı’na karşı, vergilendirme hatasının düzeltilerek harcın iadesiyle ilgili dava açılabilmektedir.
Dava dilekçesine riskli yapı belgesi, riskli yapı olması sebebiyle harçtan müstesna olduğunu gösterir muafiyet belgesi, satış sözleşmesi, vergi tahakkuk evrakı, vergi tahsil alındısı ve az önce ifade ettiğimi tüm idari mercilere başvurulmuş olunduğunu gösterir dilekçeler eklenmelidir.
FAİZ TALEP EDİLEBİLİR Mİ?
Vergi Usul Kanunu’na göre yersiz olarak tahsil edilen vergilerin mükelleften kaynaklanması halinde düzeltmeye dair müracaat tarihinden itibaren, diğer hallerde ise verginin tahsili tarihinden, düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanan faizi ile birlikte mükellefe iade edileceği hüküm altına alınmıştır.
PEKİ GERİYE DÖNÜK OLARAK NE ZAMANA KADAR İADE TALEBİNDE BULUNULANİLİR? DAVA ZAMANAŞIMI NEDİR?
Yersiz olarak tahsil edilen tapu harcı , ödenmesinden itibaren 5 yıllık süre zarfında talep edilmesi halinde geri iade alınabilmektedir. Yani geriye dönük olarak 5 yıl içinde bu şekilde hatalı vergilendirmeyle karşılaşanlar, belirttiğimiz idari ve yasal yollara müracaat ederek iade talebinde bulunabilirler.
