KESİN OLARAK KARAR VERİLDİ DENİLEN MAHKEME KARARLARI ASLINDA, TAM OLARAK KESİN DEĞİLDİR!

 “Kesin Olarak Karar Verildi” denilen mahkeme kararlarına karşı kanunda öngörülen iki kanun yolu vardır, bunlar;

1-5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu

Madde 309- Kanun Yararına Bozma

2-6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu

Madde 363- Kanun Yararına Temyiz

Kanun Yararına Bozma Nedir?

Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka  aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay  Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir. Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.

Kanun Yararına Bozma Yolu “Caiz Olan” Kararlar

1-Ağır Ceza Mahkemesi‘nin, İnfaz Hâkimliği tarafından verilen kararlara itiraz edilmesi üzerine verdiği kesin nitelikteki kararlar

2-Cumhuriyet savcısının iddianamenin iadesine itiraz etmesi üzerine, itirazı incelemeye yetkili makamın itirazın reddi kararı

3-İstinaf veya temyiz incelemesinden geçmeyen her türlü ceza mahkemesi kararları

4-İstinaf mahkemesi tarafından verilip de temyiz edilmeden kesinleşen kararlar

5-İstinaf veya temyiz başvurusu yapılmadan kesinleşen icra ceza mahkemesi kararları

6-Kesinleşen HAGB kararları

7-Savcılığın kovuşturmaya yer olmadığına dair kararına yapılan itiraz üzerine Sulh Ceza Hâkimliği tarafından verilen itirazın reddi kararları

8-Yetkisizlik kararının kaldırılması için yapılan itiraz üzerine mahkemenin itirazın reddi kararı

9-Yargılamanın yenilenmesi başvurusunun reddine itiraz edilmesi üzerine yerel mahkemenin verdiği kesin nitelikteki kararlar

Kanun Yararına Bozma Yolu “Caiz Olmayan” Kararlar

1-Hâkimlerin takdir hakkı kapsamına giren ve suçlular için bir hak oluşturmayan işler

2-Hâkimin takdirini yerinde kullanıp kullanmadığının denetlenmesine ilişkin başvurular

3-Mahkemenin takdirine bağlı istemler ve uygulamadaki takdir hataları

5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu

Madde 309-

Kanun Yararına Bozma

Madde 309-  (1) Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.

(2) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir.

(3) Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.

(4) Bozma nedenleri:

a) 223 üncü maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir.

b) Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir. Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.

c) Davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışındaki hükümlere ilişkin ise, aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargılamayı gerektirmez.

d) Hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiriyorsa cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiriyorsa bu hafif cezaya Yargıtay ceza dairesi doğrudan hükmeder.

(5) Bu madde uyarınca verilen bozma kararına karşı direnilemez.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının Kanun Yararına Başvurması

Madde 310-  (1) 309 uncu maddede belirtilen yetki, aynı maddenin dördüncü fıkrasının (d) bendindeki hâllere özgü olmak üzere ve kanun yararına olarak re'sen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından da kullanılabilir.

(2) 309 uncu madde gereğince Adalet Bakanlığı tarafından başvurulduğunda bu yetki, artık Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından kullanılamaz.

6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu

Madde 363- Kanun Yararına Temyiz

Madde 363- (1) (Değişik: 20/7/2017-7035/33 md.) ilk derece mahkemelerinin kesin olarak verdikleri kararlar ile istinaf incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlarına ve bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla kesin olarak verdikleri kararlar ile yine bu sıfatla verdikleri ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlarına karşı, yürürlükteki hukuka aykırı bulunduğu ileri sürülerek Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet  Başsavcılığı tarafından kanun yararına temyiz yoluna başvurulur.

(2) Temyiz talebi Yargıtayca yerinde görüldüğü takdirde, karar kanun yararına bozulur. Bu bozma, kararın hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmaz.

(3) Bozma kararının bir örneği Adalet Bakanlığına gönderilir ve Bakanlıkça Resmî Gazetede yayımlanır.