LİSE ÖĞRENİMİ 4 YIL SÜREN ASTSUBAYLARIN 'BİR SENE RÜTBEDEN SAYILSIN' TALEBİNE İDDK'DAN RET

Temmuz 5, 2023 - 15:07

Lise öğrenimi 4 yıl süren astsubayların 'bir sene rütbeden sayılsın' talebine İDDK'dan ret

Danıştay İDDK, 06/06/2003 tarihinden önce Astsubay Çavuş rütbesine nasbedilerek bu statüye giren, idareye başvurdukları tarih itibarıyla mutat bekleme sürelerini tamamlamak suretiyle daha üst rütbelere ulaşmış bulunanların, lise öğrenimleri 1 yılı hazırlık sınıfı olmak üzere toplam 4 yıl sürmesi nedeniyle bu öğrenimleri 3 yıllık astsubay hazırlama okulu öğrenim süresinden yıl olarak daha fazla olduğundan bahisle, fazla olan öğrenim sürelerinin, rütbe bekleme sürelerini geriye çekecek şekilde bekleme sürelerinden sayılıp sayılmayacağına ilişkin açılan davalarda içtihat aykırılığı giderdi

İDDK: Fazla okunulan süre için talep Astsubay Çavuşlukta yapılması gerekmekte olup bu rütbeden başka rütbelere geçenlere bu hak uygulanmaz

926 sayılı Kanun'un "En az bekleme süreleri" başlıklı 79. maddesine -03/07/1975 tarih ve 1923 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen 3. fıkra hükmüne göre, astsubay hazırlama okullarından fazla olan öğrenim süresinin, ancak Astsubay Çavuşluk rütbesindeki bekleme süresinden eksiltilmesi mümkün olup; bu anlamda fazla olan öğrenim süresinin bekleme süresinden düşülebilmesi için ilgililerce yapılacak başvurunun Astsubay Çavuşluk rütbesinde yapılmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bir başka anlatımla, Astsubay Çavuşlukta mutat bekleme süresi dolması nedeniyle üst rütbelere yükseldikten sonra, üst rütbelerdeki bekleme sürelerinin hepsini geriye çekecek şekilde, fazla öğrenim süresinin Astsubay Çavuşluktaki bekleme süresinden düşülmesi, anılan Kanun hükmü nedeniyle olanaklı değildir.

Esasen bu sürenin astsubay çavuşlukta sayılması da mümkün değildir

Öte yandan, 926 sayılı Kanun'un "En az bekleme süreleri" başlıklı 79. maddesine -03/07/1975 tarih ve 1923 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen- 3. fıkrada; hazırlık sınıflarının öğrenim süreleri içinde değerlendirileceği hususunda açık bir düzenleme yapılmamakla birlikte, anılan fıkranın yerine 4861 sayılı Kanun'un 3. maddesi ile getirilen 926 sayılı Kanun'un 79. maddesinin 3. fıkrasında, Kanun Koyucu'nun iradesini, hükümde "hazırlık sınıfı ... hariç olmak üzere" ibaresini kullanarak, hazırlık sınıfının, rütbe bekleme süresini eksiltici bir süre olarak öğrenim süresine dahil edilmeyeceği yönünde açıkça ortaya koyduğu da gözetildiğinde, mülga hükmün uygulanmasında hazırlık sınıfında geçirilen sürenin Astsubay Çavuşluk rütbesindeki bekleme süresinden sayılması da mümkün görülmemiştir.

T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ
KURULU
Esas No:2023/1
Karar No:2023/12

BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 05/12/2022 tarih ve E:2022/90, K:2022/90 sayılı kararıyla;

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi tarafından, Dairelerinin 28/12/2021 tarih ve E:2020/1916, K:2021/2731 sayılı kararı ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2021/453, K:2021/742 sayılı; Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 16/12/2021 tarih ve E:2021/2136, K:2021/1882 sayılı kararları arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,

"Aykırılığın, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 4. fıkrasının (c) bendi uyarınca dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakimi 'ün açıklamaları dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:

I-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI:

A- İSTANBUL BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 2. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2020/1916 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti:

Kuvvetleri Komutanlığı bağlısı Komutanlığında Astsubay Kıdemli Başçavuş olarak görev yapan davacının, dört yıllık lise öğrenimi nedeniyle 1 yıl rütbe kıdemi (rütbe bekleme süresinin eksiltilmesi) ve 1 ücret kademesi verilmesi istemiyle yapmış olduğu 04/09/2019 tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile işlem nedeniyle mahrum kaldığı özlük haklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesi istenilmiştir.

Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin 04/06/2020 tarih ve E:2019/1274, K:2020/546 sayılı kararının özeti:

Davacının mezuniyet (öğrenim) durumunu bildirir Anadolu Meslek Lisesi Müdürlüğü tarafından verilen diplomadan, eğitim süresinin 1 yıl hazırlık, 3 yıl eğitim, toplam 4 yıl olduğunun anlaşıldığı; astsubay hazırlama okulundan öğrenim süresi yıl olarak daha fazla olan 4 yıllık öğrenim süreli meslek lisesinden mezun olan davacının, Astsubay Çavuş olarak nasbedildiği 30/08/2001 tarihinde yürürlükte olan, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 79. maddesinin mülga 3. fıkra hükmünde, teknik, meslek, genel lise şeklinde tür ayrımı yapılmadığı gibi hazırlık sınıfının istisna da tutulmadığı anlaşıldığından; davacının fazla öğrenim süresi olan bir yılın, Astsubay Çavuşluktaki bekleme süresinden düşülerek derece ve kademesinin düzeltilmesi gerekirken, başvurusunun zımnen reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline, yoksun kalınan özlük haklarının davacının idareye başvurduğu tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 28/12/2021 tarih ve E:2020/1916, K:2021/2731 sayılı kararının özeti:

İstinaf dilekçesinde ileri sürülen iddialar, dayandığı hukuki ve kanuni gerekçeleri Dairelerince de uygun bulunan idare mahkemesi kararının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından, 2577 sayılı Kanun'un 45/6. ve 46. maddeleri uyarınca istinaf isteminin kesin olarak reddine karar verilmiştir.

B- İZMİR BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 2. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/453 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti:

Ana Jet Üs Komutanlığında Astsubay Kıdemli Başçavuş olarak görev yapan davacının, dört yıllık lise öğrenimi nedeniyle 1 yıllık terfi (rütbe bekleme süresinin eksiltilmesi) ve 1 ücret kademesinin eklenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ve işlem nedeniyle mahrum kaldığı özlük haklarının başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi istenilmiştir.

Balıkesir 1. İdare Mahkemesinin 18/11/2020 tarih ve E:2020/534, K:2020/1018 sayılı kararının özeti:

Dava dosyasında bulunan, davacının Merkez Mareşal Çakmak Anadolu Öğretmen Lisesinden mezuniyet (öğrenim) durumunu gösteren bilgi ve belgelerden, eğitim süresinin 1 yıl hazırlık, 3 yıl eğitim olmak üzere toplam 4 yıl olduğu, diploma tarihinin 28/06/1996 olduğunun anlaşıldığı; astsubay hazırlama okulundan öğrenim süresi yıl olarak daha fazla olan 4 yıllık öğrenim süreli liseden mezun olan davacının, Astsubay Çavuş olarak nasbedildiği 1998 yılında yürürlükte olan, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 79. maddesinin mülga 3. fıkra hükmünde, teknik, meslek, genel lise şeklinde tür ayrımı yapılmadığı gibi hazırlık sınıfının istisna da tutulmadığı anlaşıldığından; fazla öğrenim süresi olan bir yılın, Astsubay Çavuşluktaki bekleme süresinden düşülerek derece ve kademesinin düzeltilmesi gerekirken, başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline, yoksun kalınan özlük haklarının davacının idareye başvurduğu tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2021/453, K:2021/742 sayılı kararının özeti:

Davacının başvurusunun, davalı idarece "başvuru dilekçesinde belirtilen 1 yıl erken rütbe alma olanağı sağlanan teknik lise mezunu astsubayların hazırlık sınıfı hariç dört yıllık teknik liseden mezun astsubaylar olduğu, 926 sayılı Kanun'un mülga ve meri hükümleri incelendiğinde hazırlık sınıfı ile ilgili herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği" gerekçesiyle reddi üzerine bakılan davanın açıldığı,

Olayda, davacının 30/08/1998 tarihinde Astsubay Çavuş olarak göreve başladıktan sonra, bekleme sürelerinin tamamlanması üzerine terfilerinin yapıldığı ve halen Astsubay Kıdemli
Başçavuş olarak görev yaptığının görüldüğü,

Mevzuat hükümlerinin incelenmesinden astsubay hazırlama okulları ile astsubay meslek okullarından fazla olan öğrenim süresinin, ancak Astsubay Çavuşluk rütbesindeki bekleme süresinden düşülmesinin mümkün olduğu, bu anlamda fazla olan öğrenim süresinin bekleme süresinden düşülebilmesi için ilgililerce yapılacak başvurunun Astsubay Çavuşluk rütbesinde yapılmasının zorunlu olduğu, bir başka anlatımla, Astsubay Çavuşlukta fazla öğrenim nedeniyle bekleme süresinin bu rütbede bekleme süresi dolduktan sonra diğer rütbedeki bekleme süresinin hepsini geriye çekecek şekilde bekleme süresinden düşülmesinin mümkün olmadığı,

Bu anlamda, davacının Astsubay Çavuş rütbesinden, üst rütbelere atandıktan sonra lise eğitimi sebebiyle fazla öğrenim gördüğü ileri sürülen sürenin, bekleme süresinden düşülmesi isteminin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, işlemin iptali yönünde verilen mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı,

Dava konusu işlem hukuka uygun bulunduğundan, davacının hukuki dayanaktan yoksun bulunan, mahrum kaldığı özlük haklarının başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi talebi de yerinde görülmediği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüyle, istinafa konu idare mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine kesin olarak karar verilmiştir.

C- ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 3. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/2136 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istemin özeti:

Kuvvetleri Komutanlığı emrinde Astsubay Başçavuş olarak görev yapmakta olan davacının, ortaöğretimde fazladan okumuş olduğu sürenin intibakının yapılarak, Astsubay Çavuşluktaki rütbe bekleme süresinin bir yıl eksiltilmesi suretiyle bir yıl rütbe kıdemi ile aylığa esas bir kademe verilmesi talebiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

Ankara 13. İdare Mahkemesinin 28/04/2021 tarih ve E:2020/1659, K:2021/800 sayılı kararının özeti:

Dava dosyasına sunulan bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; davacının, bir yıl hazırlık olmak üzere toplamda dört yıl öğrenim süresi olan Anadolu Ticaret Meslek Lisesinden

2001 yılında mezun olduğu, mezun olmasının akabinde bir yıl öğrenim süreli astsubay sınıf okulu eğitimini tamamlayarak 30/08/2003 tarihinde Astsubay Çavuş rütbesine nasbedildiği, halihazırda Kuvvetleri Komutanlığı emrinde Astsubay Başçavuş olarak görev yapmakta olduğunun görüldüğü,

Mevzuat hükümlerine göre, astsubay hazırlama okulları ile astsubay meslek okullarından fazla olan öğrenim sürelerinin ancak Astsubay Çavuşluk rütbesindeki bekleme süresinden düşülmesinin mümkün olduğu, bu anlamda fazla olan öğrenim sürelerinin bekleme süresinden düşülebilmesi için ilgililerce yapılacak başvurunun Astsubay Çavuşluk rütbesinde yapılmasının zorunlu olduğu, bir başka anlatımla, Astsubay Çavuşlukta fazla öğrenim nedeniyle bekleme süresinin bu rütbede bekleme süresi dolduktan sonra diğer rütbedeki bekleme süresinin hepsini geriye çekecek şekilde bekleme süresinden düşülmesinin mümkün olmadığı, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 16/12/2021 tarih ve E:2021/2136, K:2021/1882 sayılı kararının özeti:

İdare mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olup kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından istinaf başvurusunun kesin olarak reddine karar verilmiştir.

II-İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

Uyuşmazlıklarda; Astsubay Çavuş rütbesinin üzerindeki rütbelerde görev yapan ve lise öğrenimleri 1 yılı hazırlık olmak üzere toplam 4 yıl süren davacıların, lise öğrenimleri 3 yıllık astsubay hazırlama okulu öğrenim süresinden yıl olarak daha fazla olduğundan bahisle 1 yıl rütbe kıdemi (rütbe bekleme süresinin eksiltilmesi) ve 1 ücret kademesi verilmesi istemiyle yapmış oldukları başvuruların reddine ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT :
4. .
926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu:

926 sayılı Kanun'un "En az bekleme süreleri" başlıklı 79. maddesine -03/07/1975 tarih ve 1923 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen- 3. fıkrada; "Öğrenim süreleri astsubay hazırlama okullarından yıl olarak fazla olan okulları bitiren astsubaylarla bir yıldan fazla süreli astsubay sınıf okullarını saptanan öğrenim süresinde bitirenlerin Astsubay Çavuşlukta bekleme süreleri fazla olan öğrenim süreleri kadar eksiktir." hükmü yer almaktadır.

06/06/2003 tarih ve 25130 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, 28/05/2003 tarih ve 4861 sayılı Kanun'un 3. maddesi ile 926 sayılı Kanun'un 79. maddesinin 3. fıkrası; "Kendi nam ve hesabına (...) fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarını bitirdikten sonra muvazzaf astsubay olmak için başvuranlardan, temel askerlik eğitimini başarıyla bitirip muvazzaf astsubay nasbedilenlerin, hazırlık sınıfı ve sınıfta kalmalar hariç olmak üzere astsubay meslek yüksek okullarından yıl itibariyle fazla olan öğrenim süreleri, kıdemlerinden sayılır ve bunların hangi rütbelerde ne kadar eksik bekletilecekleri yönetmelikte gösterilir." şeklinde değiştirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

1-Aralarında Aykırılık Bulunduğu İleri Sürülen Kararlara İlişkin Davaların Konularının İncelenmesi:

2576 sayılı Kanun'un 3/C maddesindeki düzenleme dikkate alındığında, bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun Danıştaydan aykırılığın giderilmesi başvurusunda bulunabilmesi koşullarından birisi, başvuruya konu bölge idare mahkemesi idari dava dairesi kararlarının benzer olaylara ilişkin olmasıdır.

Konusu farklı olan ve farklı hukuki irdeleme ve incelemeye tabi tutularak çözümlenecek olan davaların benzer olaylara ilişkin olduğu söylenemeyeceğinden, bu davalarda bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kararlar arasında aykırılık bulunduğundan bahisle aykırılığın giderilmesi de hukuken mümkün değildir.

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 05/12/2022 tarih ve E:2022/90, K:2022/90 sayılı kararında İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2021/453, K:2021/742 sayılı kararı ile aynı doğrultuda olduğu belirtilen Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 16/12/2021 tarih ve E:2021/2136, K:2021/1882 sayılı kararının incelenmesinden, Ankara Bölge İdare Mahkemesindeki davada davacının, 30/08/2003 tarihinde Astsubay Çavuş rütbesine nasbedildiği, uyuşmazlığın çözümünde, 06/06/2003 tarih ve 25130 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 28/05/2003 tarih ve 4861 sayılı Kanun'un 3. maddesi ile değiştirilen 926 sayılı Kanun'un 79. maddesinin 3. fıkrasının uygulanacağı, zira mülga madde metni döneminde davacının Astsubay Çavuş statüsünde olmadığı anlaşılmaktadır.

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu kararında sözü edilen diğer kararlara ilişkin davalarda ise, davacıların, 06/06/2003 tarihinden önce Astsubay Çavuş rütbesine nasbedilerek bu statüye girdiklerinden, bu uyuşmazlıkların çözümünde 926 sayılı Kanun'un 79. maddesine -06/06/2003 tarih ve 25130 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 4861 sayılı Kanun ile değiştirilmesi nedeniyle mülga olan- 03/07/1975 tarih ve 1923 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen 3. fıkranın uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 16/12/2021 tarih ve E:2021/2136, K:2021/1882 sayılı kararı ile İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu kararında yer verilen diğer kararlara ilişkin davaların çözümünde uygulanacak mevzuat farklı olduğundan, incelemenin münhasıran İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 28/12/2021 tarih ve E:2020/1916, K:2021/2731 sayılı kararı ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2021/453, K:2021/742 sayılı kararı arasındaki aykırılık bakımından yapılması gerektiğine karar verilmiştir.

2- Esasın İncelenmesi:

İncelemeye konu başvuruda giderilmesi istenen aykırılık; 06/06/2003 tarihinden önce Astsubay Çavuş rütbesine nasbedilerek bu statüye giren, idareye başvurdukları tarih itibarıyla mutat bekleme sürelerini tamamlamak suretiyle daha üst rütbelere ulaşmış bulunanların, lise öğrenimleri 1 yılı hazırlık sınıfı olmak üzere toplam 4 yıl sürmesi nedeniyle bu öğrenimleri 3 yıllık astsubay hazırlama okulu öğrenim süresinden yıl olarak daha fazla olduğundan bahisle, fazla olan öğrenim sürelerinin, rütbe bekleme sürelerini geriye çekecek şekilde bekleme sürelerinden sayılıp sayılmayacağına ilişkindir.

926 sayılı Kanun'un "En az bekleme süreleri" başlıklı 79. maddesine -03/07/1975 tarih ve 1923 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen- 3. fıkra hükmüne göre, astsubay hazırlama okullarından fazla olan öğrenim süresinin, ancak Astsubay Çavuşluk rütbesindeki bekleme süresinden eksiltilmesi mümkün olup; bu anlamda fazla olan öğrenim süresinin bekleme süresinden düşülebilmesi için ilgililerce yapılacak başvurunun Astsubay Çavuşluk rütbesinde yapılmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bir başka anlatımla, Astsubay Çavuşlukta mutat bekleme süresi dolması nedeniyle üst rütbelere yükseldikten sonra, üst rütbelerdeki bekleme sürelerinin hepsini geriye çekecek şekilde, fazla öğrenim süresinin Astsubay Çavuşluktaki bekleme süresinden düşülmesi, anılan Kanun hükmü nedeniyle olanaklı değildir.

Bu durumda, kararlar arasındaki aykırılığın, davanın reddi yolunda verilen, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerekmektedir.

III-SONUÇ

Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2021/453, K:2021/742 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 06/04/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.