MALİK RİSKLİ YAPIDA İKAMET ETMİYOR İSE YAPININ YIKIMI SONRASI KİRA YARDIMI ALAMAZ
DANIŞTAY
6. DAİRE
E. 2019/7252
K. 2020/3295
T. 5.3.2020
İSTEMİN KONUSU : Denizli İdare Mahkemesi'nin 30/09/2015 tarih ve E:2015/365, K:2015/818 Sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Denizli İli,... İlçe, ... Mahallesi, 17L-II pafta, 4546 ada, 5 Sayılı parselde bulunan taşınmaz hakkında 6306 Sayılı Kanun gereğince riskli yapı kararı verilmesi üzerine, anılan Kanun uyarınca kira yardımı yapılması talebinin reddine ilişkin Denizli Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 11/03/2015 günlü, 1702 Sayılı işleminin iptali ile kira yardımı ödenmesine karar verilmesi talep edilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacı şirkete ait Denizli İli, ... İlçe, ...Mahallesi, 17L-II pafta, 4546 ada, 5 Sayılı parselde bulunan taşınmaz hakkında 6306 Sayılı Kanun gereğince riskli yapı kararı verildiği, davacının aynı Kanun kapsamında kira yardımı talebinde bulunması üzerine, kira yardımından yararlanılabilmesi için yürürlükte bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 21/01/2015 günlü, 504 Sayılı 2015 yılı Kira Yardımı Genelgesi ve ekinde yer alan 2015 yılı Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu gereğince riskli yapıda ikamet şartının getirildiği, riskli yapıda ikamet edildiğinin belgelendirilememesi nedeniyle kira yardımı talebinin idare tarafından reddedildiği, ancak riskli yapı malikleri için 6306 Sayılı Kanun ve anılan Yasanın Uygulama Yönetmeliğinde böyle bir şartın yer almadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline ve 6306 Sayılı Kanun kapsamındaki kira yardımının hesaplanarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Riskli yapı tespit kararı üzerine, belli şartlar altında yapılan kira yardımının hibe olduğu, hiçbir şekilde kazanılmış hak olarak değerlendirilemeyeceği, davacının, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 21/01/2015 günlü, 504 Sayılı 2015 yılı Kira Yardımı Genelgesi ve ekinde yer alan 2015 yılı Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu ile getirilen riskli yapıda ikamet etme şartını belgelendiremediği için talebinin reddedildiği, işlemin kanuna ve hukuka uygun olduğu belirtilerek, usul ve hukuka uygun olmayan Mahkeme kararının bozulması gerektiği iddia edilmiştir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİNİN DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulüyle Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
KARAR : İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Denizli İli, ... İlçe, ... Mahallesi, 17L-II pafta, 4546 ada, 5 Sayılı parselde bulunan taşınmaz hakkında 6306 Sayılı Kanun gereğince riskli yapı kararı verilmesi üzerine, anılan Kanun uyarınca kira yardımı yapılması talebinin reddine ilişkin Denizli Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce 11/03/2015 günlü, 1702 Sayılı işlemin tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun "Tahliye ve yıktırma" başlıklı 5.maddesinin 1.fıkrasında, "Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir." hükmü düzenlenmiştir.
6306 Sayılı Kanun'un Uygulama Yönetmeliğinin "Kira yardımı ve diğer yardımlar" başlıklı 16.maddesinin 1.fıkrasında "Anlaşma ile tahliye edilen uygulama alanındaki yapıların maliklerine tahliye tarihinden itibaren Bakanlıkça kararlaştırılacak aylık kira yardımı yapılabilir. Kira yardımı aylık 600 Türk Lirasını geçemez. Yardım süresi riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 ay ve Kanun kapsamında anlaşma yolu ile kamulaştırılan yapılarda 5 aydır. Riskli alanlarda kira yardımı süresi 36 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirlenir. Aylık kira bedeli, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Tüketici Fiyatları Endeksi yıllık değişim oranında güncellenir. Maliklere, kiracılara ve sınırlı ayni hak sahiplerine, sahip oldukları veya kullandıkları Kanun kapsamındaki bütün yapılardan dolayı kira yardımı yapılabilir. İnşaat halinde olup içinde ikamet edilen yapılarda kira yardımı veya faiz desteğinden, sadece inşaat halindeki yapıda ikamet eden malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahibi faydalanır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine mümkün olması hâlinde, kira yardımı yerine tahliye tarihinden itibaren konut ve işyerlerinin teslim tarihine kadar geçici konut veya işyeri tahsisi yapılabilir." denilmiş; 4.fıkrasında "Kira yardımı başvuruları; tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde, Bakanlıkça belirlenecek bilgi ve belgelere istinaden riskli alan veya rezerv yapı alanlarında ilgili kuruma, riskli alan dışındaki riskli yapılarda ise Müdürlüğe yapılır.", 2.fıkrasında "Yapılacak kira yardımının beş aylık miktarı, taşınma masrafları da dikkate alınarak defaten ödenebilir. Bu durumda, yardım süresi defaten ödemenin yapıldığı aydan itibaren hesap edilir.", 3.fıkrasında "Birinci fıkrada belirtilen yapılarda; kiracı olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere, birinci fıkraya göre belirlenen aylık kira bedelinin iki katı kadar, sınırlı ayni hak sahibi olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere ise beş katı kadar defaten kira yardımı yapılabilir." hükümleri getirilmiştir.
2015 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 3.1/e maddesinde; "riskli olarak tespit edilen konutta ikamet eden maliklerden, riskli yapı tespit raporunda belirtilen adres ile uyumlu olacak şekilde malik adına kayıtlı ( elektrik, su, doğalgaz, telefon hizmetleriyle ilgili ) son üç aya ait fatura", 3.1/g maddesinde ise "malikin riskli olarak tespit edilen yapıda ikamet ettiğine ve riskli olarak tespit edilen yapıyı tahliye ettiğine dair eski ve yeni adresini gösteren İl/İlçe Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünden alınacak, imzalı ve mühürlü Adres Bilgileri Raporu" alınacağı şartının getirildiği aynı Kılavuzun 5.1.maddesinde, "6306 Sayılı Kanun kapsamında riskli yapı maliklerine her yıl alınacak Bakan Olur'una göre sadece ikamet ettikleri bir bağımsız bölüm için 18 ay kira yardımı yapılacaktır." 5.2.maddesinde ise; "Kira yardımı ödemelerinde riskli yapıda ikamet şartı aranmakta olup, malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahiplerinden sadece bu şartı sağlayanlara ödeme yapılacaktır." kuralı düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerin birlikte incelenmesinden; 6306 Sayılı Kanunda belirtilen teknik ve hukuki süreç sonunda riskli olduğu tespit edilen yapıların yıkımı ve tahliyesi konusunda anlaşmaya varan yapı maliklerine, malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahiplerine geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımından yararlanma imkanı getirildiği, bu yardımın miktarını, hangi usul ve esaslara göre yapılacağını belirleme yetkisinin Bakanlıkta olduğu, bu kapsamda her yıl alınan Bakanlık Makam Oluru ile çıkarılan Genelge ve eki Kılavuzda bu hususların belirlendiği, 2015 yılında bu yardımlardan yararlanabilmek için söz konusu kişilerin yıkılmadan önce yapılarda fiilen ikamet etmeleri ve sadece bir bağımsız bölüm için müracaat etmelerinin kanun ve yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına yönelik olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda; 6306 Sayılı Kanun'un 5.maddesine uygun olarak düzenlenen 6306 Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16.maddesi uyarınca kira yardımı yapılabilmesine ilişkin şartları ve yardım miktarını belirlemeye ilişkin yetkisi bulunan Bakanlığın, bu yetkisi doğrultusunda Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu düzenlediği, bu doğrultuda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 21/01/2015 günlü, 504 Sayılı 2015 yılı Kira Yardımı Genelgesi ve ekinde yer alan 2015 yılı Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzuyla getirilen, riskli yapı olduğu tespit edilen ve yıktırılan yapının malikine kira yardımı yapılabilmesi için söz konusu yapıda "ikamet etme şartının" 6306 Sayılı Kanun ve bu Kanunun Uygulama Yönetmeliğine uygun olarak düzenlendiği ve davacının yapıda ikamet etmediğinin anlaşılması karşısında, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;
1.2577 Sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki Denizli İdare Mahkemesi'nin 30/09/2015 tarih ve E:2015/365, K:2015/818 Sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 Sayılı Kanun'un ( Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen ) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 05.03.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
