MEMUR, VELAYETİNDEKİ ÇOCUĞU ÜZERİNE ŞAHIS İŞLETMESİ DEVRALABİLİR Mİ?

Soru: Ben memurum, 18 yaşından Küçük çocuğumun üzerine şahıs şirketi devri almak istiyorum. Memurluğumdam dolayı reşit olmayan çocuğum için Temsilci olmak bir engel teşkil eder mi? Engel teşkil etmez ise nasıl bir yol izlemeliyim? Kurumuma nasıl bilgi vermeliyim?

Cevap: Devlet memurları için getirilen yasaklarda biri de 657 sayılı Kanunun 28. maddesinde düzenlenen ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağıdır. Bu yasağı ihlal etmenin cezası ise memurluktan çıkarmanın bir alt cezası olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olarak belirlenmiştir.

657 sayılı Kanunun Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı başlıklı 28. maddesinde, "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler." hükümleri yer almaktadır.

Madde hükmüne göre memurun firma/işletme sahibi olması faaliyetin niteliğine göre tacir veya esnaf sayılmasını gerektireceğinden yasak kapsamındadır. Memurun 18 yaşından küçük çocuğunun firma/işletme sahibi olmasında bir engel bulunmamakla birlikte 28. maddenin son fıkrası gereği bu durumun memur tarafından görev yaptığı kuruma bildirilmesi gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre anne babalar reşit olmayan çocuklarının kanuni temsilcisi durumunda olup, bu nitelikleri gereği çocukları adına hukuki işlem yapabilmektedir. Devlet memurunun velayeti altındaki çocuğu adına bir firma/işletme devralması mümkün olmakla birlikte, devralınan firma/işletmenin ticari temsilcisi olması 28. madde ile getirilen yasaklama kapsamındadır. Bu durumdaki memur kanuni temsilcilik yetkisi kapsamında üçüncü bir kişiyi ticari temsilci olarak tayin edebilir.

Diğer taraftan, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yürürlüğe konulan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik uyarınca memurun velayeti altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, hakları, alacakları, borçları ve gelirleri de mal bildiriminde beyan etmesi zorunlu olup, bu kapsamda mal bildirimi yapılmaması da kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirmektedir.

Sonuç olarak memurun velayeti altındaki çocuğu adına şahıs firması devralabileceği, ancak bu firma adına temsil yetkisi alamayacağını, bu nitelikte bir devralma durumunda kurumuna yazılı olarak bildirimde bulunması gerektiğini, ayrıca gerekli sürede ek mal bildirimi verilmesinin zorunlu olduğunu değerlendirmekteyiz.