MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE KİRA ÖDEMELERİNİN UYARLANMASI GELECEK KİRALARA İSTENEBİLİR
T.C. YARGITAY
3.Hukuk Dairesi
Esas: 2017/3282
Karar: 2018/8795
Karar Tarihi: 20.09.2018
Dava: Taraflar arasındaki uyarlama davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
YARGITAY KARARI
Davacı; davalı ile kum-çakıl ocağı açılmak ve işletilmek üzere beş yıl süreli kira sözleşmesi yapıldığını, kiralanan yerin 14/12/2010 tarihinde teslim edildiğini, bu tarihten itibaren işlemeye başlandığını, yaklaşık 3.000.000,00 TL yatırım yapıldığını ancak Temmuz 2012 yılında taşınmazın bulunduğu Dikmen İlçesinde meydana gelen sel felaketinde tesislerin kullanılamaz hale geldiğini ve üretilen ürünlerin zayii olduğunu, meydana gelen sel sebebiyle 2012-2013 yıllarında hiç çalışılamadığını, kira sözleşmesinin 8.maddesine göre mücbir sebep nedeniyle değişiklik talebinde bulunabileceklerini ileri sürerek, davalı ... arasında akdedilen kira sözleşmesine mahkemece müdahale edilerek 2012-2013 yıllarında kira ödemesinden muaf tutulmasını, olmadığı takdirde aynı yıla ait kira bedelinin hakkaniyete uygun tenkisini, bu talepleri de kabul görmediği takdirde çalışılmayan dönemin kira süresine eklenmek suretiyle kira sözleşmesinin iki yıl süre ile uzatılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı; sel olayından önce sözleşmeyi feshettiklerini, davacının kira borcunu ödemediğini, davacının başka isim altında davaya konu tesisi işletip gelir elde ettiğini savunarak, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; dava tarihine göre geçmişe dönelik uyarlama talep edilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacının temyiz itirazlarının reddi gerekir.
.....
2- Davacının sözleşme süresinin uzatılması talebine yönelik temyiz taleplerinin incelenmesine gelince;
Taraflar arasında 03/06/2010 başlangıç tarihli beş yıl süreli 428000,00 TL ihale bedelli kira sözleşmesi hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı kiracı ile davalı kurum arasında kum-çakıl ocağı açmak ve işletmek üzere sözleşme yapıldığı, kira sözleşmesi devam ederken kiralanan taşınmazın bulunduğu bölgede 2012 yılının Temmuz ayında sel felaketi meydana geldiği, bu doğal afet sonucu davacı kiracının da aralarında bulunduğu çok sayıda tesis ve taşınmazın zarar gördüğü ve ağır hasarlı duruma geldiği anlaşılmaktadır.
Davacı kiracı yaşanan sel felaketi nedeniyle kira sözleşmesine mahkemece müdahale edilerek 2012-2013 yıllarında kira ödemesinden muaf tutulmasını, olmadığı takdirde aynı yıla ait kira bedelinin hakkaniyete uygun tenkisini, bu talepleri de kabul görmediği takdirde çalışılmayan dönemin kira süresine eklenmek suretiyle kira sözleşmesinin iki yıl süre ile uzatılmasına karar verilmesini istemiştir. Mahkemece dava tarihi itibarıyla geçmişe yönelik kira uyarlama talebinin ve kira bedelinden muaf tutulma talebinin reddine karar verilmesi doğru ise de, terditli olarak talep edilen kira sözleşmesinin uzatılması talebine yönelik inceleme yetersizdir. Mahkemece aldırılan bilirkişi heyet raporunda, sel felaketi nedeniyle tesisin zarar gördüğü ve yıkıldığı, yeniden inşaa edilmiş vaziyette olduğu, tesisin yeniden inşa edilmesi için makul sürenin ise altı ay olduğu belirtilmiştir. Mahkemece bu durumda davacının sözleşme süresini 6 ay süreyle uzatma talebinin haklı olduğu gözetilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacının sair temyiz talebinin REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20.09.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
