ORGAN NAKLİNDE REFAKAT İZNİ KULLANILIR MI?

Kanunda belirtilen yakınlarımdan birisinin organ nakli olması durumunda 3 aylık refakat iznine ayrılabilir miyim? Bunu nerede araştırsam bulamadım. DPB gibi bir kurumun kapanmasıyla da soracak yerimiz kalmadı. Doktorların yönetmelikte yazdığı şartlarda raporu yazması yeterli mi acaba. Organ nakli bir tedavi şekli deyip (tabi sonraki süreci bilmediklerinden) kabul etmeyebilirler mi?

Cevap: Memurlara refakat izni verilebilmesinin yasal dayanağını 657 sayılı Kanunun 105. maddesi oluşturmaktadır. Anılan maddenin son fıkrasında, "Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır." hükmü yer almaktadır.

Refakat izni verilmesine ilişkin usul ve esaslar ise Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları İle Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 10. maddesinde, "(1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin,

ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi halinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katma kadar uzatılır.

(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.

(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.

(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması halinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur." hükümleri yer almaktadır.

Yukarıdaki hükümler çerçevesinde, memura refakat izni verilmesinde sağlık kurulu raporu belirleyici olup; anne, baba, eş, çocuk ve kardeşlerden biri için Yönetmelikte belirlenen esaslara uygun olarak düzenlenen bir sağlık kurulu raporunun ibraz edilmesi halinde refakat izni verilmesi konusunda idarenin takdir hakkı olmadığını değerlendirmekteyiz.