PRİM UYGULAMASI BULUNAN İŞYERİNDE AYRICA FAZLA MESAİ ÜCRETİNE HAK KAZANILMASI
T.C.
YARGITAY
22. HUKUK DAİRESİ
2015/4231 E.
2016/10254 K.
7.4.2016 T.
* PRİM UYGULAMASI BULUNAN İŞYERİNDE AYRICA FAZLA MESAİ ÜCRETİNE HAK KAZANILMASI ( Prim Uygulaması Bulunmasına Rağmen İşçinin Haftalık Kırkbeş Saati Aşan Çalışması Bulunması Durumunda Ücretin Zamsız Kısmının Prim Ödemesi İle Yapıldığı - Ancak Saat Ücretinin % 50'si Tutarındaki Fazla Mesai Ücretinin Ayrıca Ödenmesi Gerektiği )
* ŞOFÖR OLARAK ÇALIŞAN VE KM BAŞINA PRİM ÖDENEN DAVACININ FAZLA ÇALIŞMA ALACAĞI TALEBİ ( Haftalık Kırkbeş Saati Aşan Çalışması Bulunması Durumunda Ücretin Zamsız Kısmının Prim Ödemesi İle Yapıldığı - Saat Ücretinin % 50'si Karşılığı Olmak Üzere Belirlenecek Fazla Mesai Ücretinin Hüküm Altına Alınacağı )
* İŞÇİLİK ALACAKLARI DAVASI ( Prim Uygulaması Bulunmasına Rağmen İşçinin Haftalık Kırkbeş Saati Aşan Çalışması Bulunması Durumunda Ücretin Zamsız Kısmının Prim Ödemesi İle Yapıldığı - Ancak Saat Ücretinin % 50'si Tutarındaki Fazla Mesai Ücretinin Ayrıca Ödeneceği )
* FAZLA MESAİ ALACAĞI TALEBİ ( Prim Uygulaması Bulunmasına Rağmen İşçinin Haftalık Kırkbeş Saati Aşan Çalışması Bulunması Durumunda Ücretin Zamsız Kısmının Prim Ödemesi İle Yapıldığı - Ancak Saat Ücretinin % 50'si Tutarındaki Fazla Mesai Ücretinin Ayrıca Ödenmesi Gerektiği )
* PRİM UYGULAMASI ( İşçinin Mal veya Hizmet Üretiminde Daha İstekli Hale Gelmesi ve Başarısının Artması İçin İşverence Ödül Niteliğinde Verilen Ek Ödemenin Prim Olarak Adlandırılabileceği - Prim Ödemesinde İşçinin Daha Verimli Bir Şekilde Çalışmaya Özendirilmesinin Amaçlandığı/Primin Kişiye Özgü Olması Sebebiyle İkramiyeden Farklı Olarak Prim Ödemelerinin Genel Bir Nitelik Taşıması Gerekmediği )
4857/m. 41
ÖZET : Dava, işçilik alacakları davasıdır.
Davacı işçinin fazla mesai ücretine hak kazanıp kazanmadığı ve fazla mesai ücretinin hesaplanması taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
İşçinin mal veya hizmet üretiminde daha istekli hale gelmesi ve başarısının artması için işverence ödül niteliğinde verilen ek ödeme prim olarak adlandırılabilir. Prim ödemesinde amaç, işçinin daha verimli bir şekilde çalışmaya özendirilmesidir. Primin kişiye özgü olması sebebiyle ikramiyeden farklı olarak prim ödemelerinin genel bir nitelik taşıması gerekmez.
Prim uygulaması bulunmasına rağmen, işçinin haftalık kırkbeş saati aşan çalışması bulunması durumunda, ücretin zamsız kısmının prim ödemesi ile yapıldığı, ancak saat ücretinin % 50'si tutarındaki fazla mesai ücretinin ayrıca ödenmesi gerektiği kabul edilmektedir.
Davacının şoför olarak çalıştığı ve davacıya kilometre başına prim ödendiği dikkate alındığında, fazla mesai yönünden, işçinin saat ücretinin % 50'si karşılığı olmak üzere belirlenecek fazla mesai ücretinin hüküm altına alınması gerekir.
DAVA : Davacı, fazla mesai, ulusal bayram ve genel tatil, hafta tatil ile kıdem tazminatı ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, istemi kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin iş sözleşmesini haklı sebeple feshettiğini ileri sürerek, kıdem tazminatı, fazla mesai, hafta tatili ve genel tatil alacaklarının tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-)Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-)Davacı işçinin fazla mesai ücretine hak kazanıp kazanmadığı ve fazla mesai ücretinin hesaplanması taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
Diğer taraftan, işçinin mal veya hizmet üretiminde daha istekli hale gelmesi ve başarısının artması için işverence ödül niteliğinde verilen ek ödeme prim olarak adlandırılabilir. Prim ödemesinde amaç, işçinin daha verimli bir şekilde çalışmaya özendirilmesidir. Primin kişiye özgü olması sebebiyle ikramiyeden farklı olarak prim ödemelerinin genel bir nitelik taşıması gerekmez.
Somut olayda, dosya kapsamında bulunan aktivite raporlarına göre, davacının fazla mesai yaptığı anlaşılmakta ise de, fazla mesai ücretinin hesabı hatalıdır.
Dairemiz uygulamasına göre, prim uygulaması bulunmasına rağmen, işçinin haftalık kırkbeş saati aşan çalışması bulunması durumunda, ücretin zamsız kısmının prim ödemesi ile yapıldığı, ancak saat ücretinin % 50'si tutarındaki fazla mesai ücretinin ayrıca ödenmesi gerektiği kabul edilmektedir.
Bu açıklamalar ışığında olmak üzere, davacının şoför olarak çalıştığı ve davacıya kilometre başına prim ödendiği dikkate alındığında, fazla mesai yönünden, işçinin saat ücretinin % 50'si karşılığı olmak üzere belirlenecek fazla mesai ücretinin hüküm altına alınması gerekirken, saat ücretinin bir buçuk katı üzerinden hesap yapılması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde ilgiliye iadesine, 07.04.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
