REDDİ MİRAS' AYLIK ALMAYI ENGELLEMEZ

Ölen kişinin borçlarının, bıraktığı mirastan çok olduğu durumda, hak sahipleri reddi miras yaparak borçları ödemekten kurtulabilir. Reddi miras, geride kalan eş ve çocukların hak kazandığı ölüm aylığını ise kesmez.

Sosyal güvenlik sisteminde güvence altına alınan ölüm riski, ölüm gibi ani bir olayın gerçekleşmesi halinde geride kalanların hayatlarını yoksulluğa düşmeden sürdürmesini sağlamayı amaçlar. Ölen sigortalının geride kalan hak sahiplerine aylık bağlanır, aylık alan kız çocuklarının evlenmesi halinde çeyiz yardımı ödenir, ölüm aylığı bağlanamıyorsa primler iade edilir ve cenaze ödeneği verilir. Ancak ölüm sigortasından geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için bazı şartlar gerekir. Sigortalının ölümü halinde geride kalanlara aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının 1800 gün ödenmiş priminin bulunması, yani toplamda 10 yıl çalışmasının bulunması şart. Ölen sigortalı eğer 4A'lı ise bu durumda en az 5 yıldır sigortalı olması ve toplamda 900 gün priminin bulunması da ölüm aylığının bağlanması için yeterlidir.

KİMLERİN HAKKI VAR?

Ölen sigortalının prim ödeme gün sayısı aylık almaya yetiyorsa, geride kalanlara aylık bağlanması mümkündür. Ancak geride kalan herkese ölüm aylığı bağlanamıyor. Yalnızca kanunda sayılan hak sahiplerinden belirli koşulları sağlayanlara aylık bağlanması mümkündür. Dul eş, hiçbir şarta bağlı kalmaksızın ölen sigortalıdan aylık alabiliyor. Dul eşin aylığının kesilmesinin tek sebebi yeniden evlenmesidir. Bu durumda ölüm aylığı kesilir. Diğer yandan dul eş eğer ölen sigortalıdan aylık alan tek kişi ise, yani ölen sigortalının aylık almaya hak kazanmış çocuğu bulunmuyorsa bu durumda dul eşe bağlanan ölüm aylığının miktarı da artar.

KIZ ÇOCUK AVANTAJLI

Ölen sigortalının çocuklarının ise aylık alabilmeleri için bazı koşullara tabi olması gerekiyor. İlk olarak geride kalan çocukların aylık alabilmesi için çalışmamaları, emekli olmamaları, sürekli iş göremezlik geliri almamaları şart. Diğer yandan kız çocukları evlenene kadar, erkek çocuklar ise eğitimine devam etmeleri halinde en fazla 25 yaşına kadar ölüm aylığından yararlanabiliyor. Erkek çocuğu 25 yaşını geçerse eğitimine devam etse bile ölüm aylığı almayı sürdüremez. Diğer taraftan ölüm çok ani bir olay olduğu için bazı durumlarda ölüm sonrası ölen kişilerin borçlarının ödenmemiş olduğunu ve geride kalan yakınlarına borç bırakıldığını görüyoruz. Hukuken 'terekesi borca batık' olmak şeklinde ifade edilen ve mirasçılara bırakılan mal varlığının, ölen kişinin borcundan daha küçük olması olarak ifade edilebilecek durumda, mirasçıların mirası reddetme hakları var.

YARGITAY KARARLARI DA VAR

Ölüm tarihinden sonra 3 ay içinde yapılabilecek reddi mirasla ölen kişinin mirasçıları kalan borçları ödemek zorunda kalmıyor. Aynı şekilde mal varlığından da yararlanamıyorlar. Bununla beraber dul eşin reddi miras yapması ve ölen kişinin borçlarından sorumlu olmaması, dul aylığı almasına engel değildir. Aynı şekilde hak sahibi çocuklar da, ölen kişiden aylık almaya devam edebilir. Miras hukuku açısından ölen kişiyle arasında bir ilişki kalmayan ve mirasçılık sıfatından sıyrılan kişiler, sosyal güvenlik hukuku açısından hak sahibi olmaya devam edecekleri için aylık almalarında herhangi bir sakınca yok. Aynı şekilde hak sahibi kız çocukları reddi miras yapmış olsalar bile çeyiz yardımından yararlanabilir. Yargıtay'ın bu konuda verdiği kararlarda, ölüm aylığının ölen kişinin terekesine dahil olmadığı, miras reddedilse bile ölüm aylığının alınmaya devam edilebileceği yönünde ifadeler yer alıyor. Mirasın reddedildiğinin SGK'ya bildirilmesi de gerekli değildir.

BAĞ-KUR BORCUNUN ÖDENMESİ ŞART

Geriden kalan mirasın reddi halinde ölen kişinin borçlarının reddedilmesi söz konusudur. Ancak ölen kişi Bağ-Kurlu ise ölüm aylığı bağlanırken SGK'ya prim borcu bulunmaması şartı aranıyor. Dolayısıyla prim borcu bulunursa geride kalan kişilere aylık bağlanamıyor. Geride kalan hak sahipleri aylık bağlatmak için bu borcu ödemek durumundadırlar. Mirasın reddi kapsamındaki borçlar, SGK borçlarını kapsamıyor ve bu borç ödenmedikçe de SGK geride kalan eşe ya da çocuklara aylık bağlamıyor.

Okan Güray Bülbül