TAAHHÜTTE BULUNULAN YAPIM İŞLERİ İÇİN İMZALANAN SÖZLEŞMELERDE NOTER ONAYININ BULUNMAMASI
T.C.
DANIŞTAY
13. DAİRE
2016/3739 E.
2022/934 K.
10.3.2022 T.
İDARİ İŞLEMİN İPTALİ İSTEMİ ( Davacı Şirket Tarafından Çamlıca Barajı ve Hes İnşaatı Yapım İşini Üstlendiğinden Bahisle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü'ne İş Deneyim Belgesi Verilmesi İçin Yapılan Başvurunun Davacı Şirket Tarafından Sunulan Diğer Belgeler Değerlendirilmeden Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 45/B Maddesi Uyarınca İş Deneyim Belgesine Esas İşin Sözleşmesinin Noter Onaylı Olmadığından Bahisle Reddedildiği - Sözleşmede Noter Onayının Olmaması Talebin Reddini Gerektirmemekte Olup İşlemin Hukuka Uygun Olmadığı )
TAAHHÜTTE BULUNULAN YAPIM İŞLERİ İÇİN İMZALANAN SÖZLEŞMELERDE NOTER ONAYININ BULUNMAMASI ( Özel Sektöre Taahhütte Bulunulan Yapım İşleri İçin İmzalanan Sözleşmelerde Noter Onayı Şartı Getirilmiş Olmakla Birlikte Sözleşmede Noter Onayının Olmaması Bu Sözleşmeye İstinaden Talep Edilen İş Deneyim Belgesi Talebinin Doğrudan Reddini Gerektirmediği - Diğer Belgelerin Onaylı Suretlerinin Sunulması Durumunda Bu Belgelerden İşin İlgili Kişi Tarafından Yapıldığı Anlaşılabiliyorsa İlgili Adına İş Bitirme Belgesinin Düzenlenmesi Gerektiği )
İŞ DENEYİM BELGESİ VERİLMESİ TALEBİ ( Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği 45. Maddesinde Sayılan Yapı Ruhsatı Yapı Kullanma İzin Belgesi İlgili Sigorta Müdürlüğünden Onaylı İş Yeri Bildirgesi Sözleşmeye İlişkin Fatura Örnekleri veya Bu Örneklerin Noter Yeminli Mali Müşavir Serbest Muhasebeci Mali Müşavir veya Vergi Dairesi Onaylı Suretlerinin Sunulması Durumunda Bu Belgelerden İşin İlgili Kişi Tarafından Yapıldığı Anlaşılabiliyorsa İlgili Adına İş Bitirme Belgesi Düzenlenmesi Gerektiği )
4734/m.10
1512/m.1
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği/m.45
ÖZET : Dava, Davacı şirket tarafından, Çamlıca lll Barajı ve HES inşaatı yapım işine ilişkin iş deneyim belgesi verilmesi için yapılan başvurunun reddine ilişkin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemine ilişkindir.
Özel sektöre taahhütte bulunulan yapım işleri için imzalanan sözleşmelerde noter onayı şartı getirilmiş olmakla birlikte, sözleşmede noter onayının olmaması, bu sözleşmeye istinaden talep edilen iş deneyim belgesi talebinin doğrudan reddini gerektirmemektedir. Yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, ilgili sigorta müdürlüğünden onaylı iş yeri bildirgesi, sözleşmeye ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretlerinin sunulması durumunda, bu belgelerden işin ilgili kişi tarafından yapıldığı anlaşılabiliyorsa, ilgili adına iş bitirme belgesi düzenlenmesi gerekmekte olup, salt sözleşmede noter onayı olmadığından bahisle iş deneyim belgesi talebinin reddedilmesi mümkün değildir. Bu itibarla, davacı şirket tarafından sunulan diğer belgelerle birlikte bir değerlendirme yapılması gerekirken, iş deneyim belgesi verilmesi talebinin, ibraz edilen sözleşmenin noter onaylı sözleşme olmadığı gerekçesiyle reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, Çamlıca lll Barajı ve HES inşaatı yapım işine ilişkin iş deneyim belgesi verilmesi için yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; 4628 Sayılı Kanun kapsamında özel sektör tarafından tesis edilip işletilen elektrik üretim santrallerine ilişkin, santralin tesisinde çalışmış firmalar tarafından iş deneyim belgesi verilmesi talebiyle yapılan başvuruların Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Belge için başvuru" başlıklı 45. maddesine uygun olarak yapılması gerektiği, davacı şirket ile işveren arasında yapılan sözleşme tarihinin 18/03/2008, sözleşmenin noter onay tarihinin ise 05/01/2009 olduğu, bu yönüyle davacı şirketin yönetmelikle belirlenen şartlara uygun olmayan başvurusunun karşılanarak iş deneyim belgesi verilmesinin mümkün olmadığı, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işin sözleşmesinin geçici kabulden önce düzenlenip noterde tasdik ettirildiği, Kurumlarla yapılan yazışmalardan, hak ediş tutanaklarından ve faturalardan işin kendileri tarafından yapıldığının kesin olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, iş sözleşmesinin düzenleme tarihinin noter onayının yapıldığı tarihle aynı olmadığından noter onayı şartının sağlanmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
KARAR : İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket ile … İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında 18/03/2008, tarihinde sözleşme imzalanmış ve sözleşmenin noter onayı 05/01/2009 tarihinde yapılmıştır. Anılan sözleşme uyarınca adı geçen şirkete ait Çamlıca lll Barajı ve HES inşaatı yapım işi davacı şirket tarafından üstlenilmiş, söz konusu işin tamamlanması üzerine iş deneyim belgesi verilmesi için yapılan 08/01/2015 tarihli başvurunun davalı idarece … tarih ve … sayılı işlemle reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları" başlıklı 10. maddesinde, "İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: ... (b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için; 1) İsteklinin, mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler, 2) İstekli tarafından kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak; a) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işleriyle ilgili deneyimi gösteren belgeler, b) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işlerinde sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler, c) Devam eden yapım ve yapımla ilgili hizmet işlerinde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen, denetlenen veya yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler, d) Son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan mal ve hizmet alımlarına ilişkin deneyimi gösteren belgeler, e) Devredilen işlerde sözleşme bedelinin en az % 80'inin tamamlanması şartıyla, son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işleri ve son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan mal ve hizmet alımlarıyla ilgili deneyimi gösteren belgeler. ...." kuralı yer almaktadır.
1512 Sayılı Noterlik Kanunu'nun 1. maddesinde; "Noterlik bir kamu hizmetidir. Noterler, hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen başka görevleri yaparlar." kuralına yer verilmiştir.
04/03/2009 tarih ve 27159 Mükerrer sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Belge için başvuru" başlıklı 45. maddesinde, "İş deneyim belgesi talebinde bulunanlar, yaptıkları işi veya görevi tevsik amacıyla, dilekçelerine aşağıda sayılan belgeleri ekleyerek, belge vermeye yetkili kurum veya kuruluşa başvururlar:
a-) İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara taahhütte bulunan yükleniciler için; sözleşme, hakediş raporları, biten işlerde geçici kabul tutanağı, varsa; tasfiye tutanağı, kesin hakediş raporu, keşif artış olurları ve devir sözleşmesi.
b-) Özel sektöre taahhütte bulunan yükleniciler için; yapılacak iş karşılığı bedel içeren noter onaylı sözleşme, yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, ilgili sigorta müdürlüğünden onaylı iş yeri bildirgesi, kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işleri haricindeki işlerde bu belgelere ek olarak sözleşmeye ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri. ..." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı şirket tarafından, Çamlıca lll Barajı ve HES inşaatı yapım işini üstlendiğinden bahisle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü'ne iş deneyim belgesi verilmesi için yapılan başvurunun, davacı şirket tarafından sunulan diğer belgeler değerlendirilmeden, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 45/b maddesi uyarınca iş deneyim belgesine esas işin sözleşmesinin noter onaylı olmadığından bahisle reddedildiği görülmektedir.
İş deneyim belgelerinin düzenlenmesine esas olmak üzere istenilen belgelerin işin fiilen yapıldığının kontrol edilebilmesine imkân sağlayan, sonradan geçmişe dönük ve gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyerek iş deneyim belgesi alınabilmesini engellemeye yönelik olduğu görülmektedir. Kanun'un iş deneyim belgesi talep edilmesini zorunlu kılması, iş deneyim belgesinin ihalelerdeki işlevi, önemi ve Yönetmelik maddesiyle iş deneyim belgesi verilebilmesi için talep edilen belgelerin bir bütün olarak incelenmesinden, deneyime konu işin fiilen yapılmış olmasının ve bunun güvenli bir şekilde tespit edilebilmesinin amaçlandığı görülmektedir. Nitekim, iş deneyim tutarının tespitine ilişkin Yönetmeliğin 46. maddesinde, “Özel sektöre gerçekleştirilen işlerde iş deneyim tutarının tespitinde; diğer belgelerin de bu tutarı doğrulaması şartıyla, işin sözleşmesinde yazılı bedeli aşmamak üzere fiilen yapılan iş tutarı dikkate alınır. Sözleşmede iş artışına ilişkin hüküm bulunması durumunda, ayrıca sözleşme bedelinin % 10'unu aşmamak üzere tamamlanan iş tutarı da dikkate alınır.” kuralı ile iş deneyim belgelerinde fiilen gerçekleştirilen işin esas alınacağı belirtilmiştir.
Ayrıca, iş deneyim belgesi başvurusunda talep edilen belgelerden noter onaylı sözleşme dışında, istenen belgelerin kamu hukuku kuralları ile ayrıntılı olarak düzenlendiği, belgeler zamanında temin edilmeden ve/veya düzenlenmeden, sözleşme konusu işe başlanmasının hukuka aykırılık oluşturduğu açıktır.
Yönetmeliğin 45/1(b) maddesinde yer verilen düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde; iş ve/veya mesleki tecrübenin tevsiki amacıyla, özel sektöre taahhütte bulunan yükleniciler adına belge vermeye yetkili kurum veya kuruluşlarca iş deneyim belgesi düzenlenebilmesi için ilgililerin uyuşmazlığa konu Yönetmelik düzenlemesinde yer alan belgeleri sunmalarının zorunlu olduğu; bu kapsamda, iş deneyimine konu sözleşmede taahhüt edilen işin sağlıklı bir şekilde denetlenmesi ve iş deneyimine konu olan sözleşmedeki değişikliklerin kontrol edilebilmesi yoluyla hukuki güvenliğin sağlanması ve anlaşmazlıkların engellenmesi amacıyla bu belgelerin istendiği anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, özel sektöre taahhütte bulunulan yapım işleri için imzalanan sözleşmelerde noter onayı şartı getirilmiş olmakla birlikte, sözleşmede noter onayının olmaması, bu sözleşmeye istinaden talep edilen iş deneyim belgesi talebinin doğrudan reddini gerektirmemektedir. Maddede sayılan yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, ilgili sigorta müdürlüğünden onaylı iş yeri bildirgesi, sözleşmeye ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretlerinin sunulması durumunda, bu belgelerden işin ilgili kişi tarafından yapıldığı anlaşılabiliyorsa, ilgili adına iş bitirme belgesi düzenlenmesi gerekmekte olup, salt sözleşmede noter onayı olmadığından bahisle iş deneyim belgesi talebinin reddedilmesi mümkün değildir.
Bu itibarla, davacı şirket tarafından sunulan diğer belgelerle birlikte bir değerlendirme yapılması gerekirken, iş deneyim belgesi verilmesi talebinin, ibraz edilen sözleşmenin noter onaylı sözleşme olmadığı gerekçesiyle reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10.03.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
