VEKÂLET ÜCRETİ PAYI ÖDEMELERİNİN İPTAL EDİLMESİ VE YAPILAN ÖDEMENİN İADESİNİN İSTENMESİ NEDENİYLE MÜLKİYET HAKKININ İHLAL EDİLMESİ

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu 22/1/2021 tarihinde, Süleyman Kurtel (B. No: 2016/1808) başvurusunda, Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.

Olaylar 

Başvurucu, Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde memur olarak görev yapmaktadır. Başvurucuya yıllardan beri vekâlet ücretinden pay verilmekte iken 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK) hükümleri gerekçe gösterilerek bu hak ortadan kaldırılmış ve vekâlet ücreti pay ödemesi durdurulmuştur. 

Başvurucunun 2012 yılına ait vekâlet ücretlerinden pay ödenmesi istemiyle Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yaptığı müracaat reddedilmiştir. Başvurucunun bu defa mezkûr ret işleminin iptalini teminen İdare Mahkemesinde açtığı dava kabul edilince Kurumca başvurucuya kararda yer alan gerekçeler gözetilerek 2012-2014 yılları için vekâlet ücreti ödemesi yapılmıştır. Başvurucu 2014 yılı için ödenen vekâlet ücretinin arta kalan kısmı için de pay verilmesi talebiyle tekrar SGK'ya müracaat etmiştir. Bu defa önceki uygulamanın aksine başvurucuya ödenmekte olan vekâlet ücreti payı SGK tarafından iptal edilmiş, daha önce 2013 ve 2014 yılları için ödenen 5.832,26 TL'lik vekâlet ücretinin yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmek suretiyle başvurucu geriye dönük olarak borçlandırılmıştır.

Bunun üzerine başvurucunun SGK aleyhine açtığı davada İdare Mahkemesi dava konusu işlemin iptaline ve işlemler nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakların başvurucuya ödenmesine karar vermiştir.

Davalı idarenin itiraz yoluna müracaatı üzerine Bölge İdare Mahkemesince mahkeme kararının bozulmasına ve işin esasına girilerek davanın reddine karar verilmiştir. Başvurucunun karar düzeltme istemi ise kabul edilmemiştir.

İddialar 

Başvurucu; idare lehine hükmedilen vekâlet ücretlerinden diğer personele pay verilmesi talebinin reddedilmesi, daha önce bu kapsamda yapılan ödemelerin de faiziyle birlikte iadesinin talep edilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür. 

Mahkemenin Değerlendirmesi 

Başvuru konusu olayda başvurucuya yapılan vekâlet ücreti payı ödemelerinin iptal edilmesi ile başvurucunun 2013 ve 2014 yıllarına ilişkin yapılan ödemeler için geriye dönük olarak faiziyle birlikte borçlandırılması işlemlerinin dayanağı olarak 666 sayılı KHK'nın ek 12. maddesi gösterilmiştir.

Başvurucuya 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesine göre vekâlet ücretinden pay alma hakkı tanındığı açıktır. Vekâlet ücreti payının başvurucuya ödenmesiyle başvurucunun mevcut mal varlığı hâline geldiği de tartışmasızdır. Dolayısıyla başvuru konusu uygulama, mülkiyet hakkının konusunu oluşturan vekâlet ücreti payı ödemesi ile ilgili olduğundan KHK ile düzenlenemez. Çünkü temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasında kanunilik ölçütü ilk olarak şeklî bir kanunun varlığını gerekli kılar. Anayasa Mahkemesinin mülkiyet hakkına müdahale uygulamalarına ilişkin içtihadı da Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Bakanlar Kuruluna açık bir yetki tanınsa bile KHK ile mülkiyet hakkını sınırlayan düzenleme yapılamayacağı yönündedir.

Sonuç olarak başvuru konusu olayda vekâlet ücreti payı ödemesinin kesilmesi ve yapılan ödemenin de faiziyle birlikte iadesinin talep edilmesinin bir kanun hükmüne dayanmadığı anlaşılmaktadır.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.

>> Anayasa Mahkemesinin 22/1/2021 Tarihli ve 2016/1808 Başvuru Numaralı Kararı