YENİ ÇEK YASASI NE GÖTÜRDÜ NE GETİRDİ? AV. YUSUF KARATAŞLI'NIN KALEMİNDEN

YENİ ÇEK YASASI NE GÖTÜRDÜ NE GETİRDİ?

Ülkemizde son yıllarda yaşanan ekonomik bunalımlar ticari hayatı da olumsuz yönde etkilemiş hatta gazeteler bir ara büyük ve köklü şirketlerin konkordato haberleriyle dolmuştu.

Dövizdeki yükseliş, artan hammadde ve kira maliyetleri ihracatçıyı zayıflatmış , alım gücünün artan fiyatlara erişememesi ithalatçıyı satış yapamaz/ödeme alamaz hale getirmiş,  zaten dış ticaret açığı veren ekonomimiz iç piyasada da bir durgunluk dönemine girmişti. Tacirin ve esnafın “piyasada para dönmüyor” diye nitelediği likitide sıkıntısı , kriz dönemlerinde görülen “gömüleme ve tasarruf eğilimi” nedeniyle nakit döngüsü yerine ödemeler kıymetli evraklarla yapılarak ekonomik hayata devam edilmeye çalışılıyordu.

 Bütün bunların üzerine  “korona salgını” ve iktidarın aldığı ekonomik hayatı etkileyen sıkı tedbirler  eklenince dükkanını açamayan esnaf, malını satamayan tüccar, üretim yapamayan fabrika sahibi..vs ödeme güçlüğüne düştü ve çek, bono gibi kıymetli evrakları vadesinde ödeyemez oldu. Çekini ödeyemeyen tüccara cezai yaptırımlar getiriliyor olması ayrıca da 5411 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesi hükmü uyarınca kurulan Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtlarına olumsuz sicil notu verilmesi ticari hayatın sürdürülebilirliğine de ket vuruyordu.

Yukarıdaki gerekçeler TBMM  gündemine de gelmiş ve 26.03.2020 tarih, 31080 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete ile 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayımlanmıştır. 

Bahse konu kanun metninde siz değerli okuyucularımızı bilgilendirmek istediğimiz hususları kısaca sıralamak gerekirse;

Karşılıksız Çek ve Protestolu Senetler ile Kredi ve Kredi Kartları Borçlarına İlişkin Kayıtların Dikkate Alınmaması Hakkında Kanuna eklenen geçici madde ile; Anapara ve/veya taksit ödeme tarihi 24/3/2020 tarihinden önce olup da;kullandığı nakdî ve gayrî nakdî kredilerinin anapara, faiz ve/veya ferilerine ilişkin ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin, ticari faaliyette bulunan ve bulunmayan gerçek kişilerin ve kredi müşterilerinin karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarına ilişkin 5411 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesi hükmü uyarınca kurulan Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtları, söz konusu borçların ödenmesi geciken kısmının 31/12/2020 tarihine kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından dikkate alınmayacaktır.

24 Mart 2020’den  önce borçlanmış olup da borcunu ödeyemeyen gerçek / tüzel kişilere yıl sonuna kadar süre verilmiş bu süre içinde borcunu ödeyen ya da yapılandırma yapan kişilerin sicillerinin etkilenmeyeceği ve piyasada “kara liste” olarak adlandırılan listeye dahil edilmeyecekleri kararlaştırıldı.

Çek Kanunu'na eklenen geçici madde ile; 24 Mart 2020'ye kadar işlenen suçtan dolayı mahkum olanların cezalarının infazı bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla durdurulacaktır.

Hükümlü, tahliye tarihinden itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödemek zorunda olup, kalan kısmını üç aylık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla 15 eşit taksitle ödemesi durumunda mahkemece, ceza mahkumiyetinin bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecektir.

İnfazın durdurulduğu tarihten itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda biri ödenmediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine mahkeme hükmün infazının devamına karar verebilecektir.

Hükümlü, taksitlerden birini süresi içinde ilk defa ödemediği takdirde, ödemediği bu taksit sürenin sonuna bir taksit olarak eklenecek. Kalan taksitlerden birini daha ödemediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilecektir. 

Cezaevinde bulunan, çek kanununa muhalefetten ceza alan hükümlülerin tahliye edilmesi sonucu doğuran düzenlemenin ayrıca borçlarını ödeyebilmeleri için borçlulara 33 ay süre verdiğini görüyoruz.

Açıklamak gerekirse 100.000 TL karşılığı çek keşide eden bir tüccar borcunu ödeyemediği için “kara liste” ye alınmayacağı gibi cezaevindeyse tahliye edilecek tahliye tarihinden itibaren 10.000 TL ödemesi durumunda infazı durması devam edecek, 10.000 TL ödemese bile infazın devamı için alacaklının şikayeti gerekecektir. Kalan 90.000 TL ise 6.000 TL lik taksitler haline 2 ayda bir 15 taksitle ödenecek, bir taksit gecikirse bu taksit sürenin sonuna eklenecektir. Taksit ödemeye devam etmeme durumunda ceza infazının devam edebilmesi yine alacaklının şikayeti şartına bağlanmıştır.

Borçlu için oldukça ödeme kolaylığı sağlayan bu durum alacaklı için zaten gününde ödenmeyen alacağının devlet eliyle ve yasal faiz eklenmeden 3 yıla yakın bir süre ertelenmesini ve borcu ödemeyen kişinin de herhangi bir idari ya da adli yaptırımla karşılaşmaması sonucunu doğuracaktır.

Bu yasanın yürürlüğe girmesinden sonra Ahmet Kaya’nın “Çek Mustafa çek” şarkısını çek borçluları neşeyle, alacaklıları ise hüzünle dinleyebilirler.

Av. Yusuf KARATAŞLI

26.04.2020