YILLIK İZİN ALACAĞI - İSPAT YÜKÜ - DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ
T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
2021/3803 E.
2021/8265 K.
15.4.2021 T.
YILLIK İZİN ALACAĞI ( Hükme Esas Alınan Bilirkişi Raporunda Davacının Hizmet Süresine Göre Hak Kazandığı Yıllık Ücretli İzin Süresinin 206 Gün Olduğu ve Çalışma Süresi Boyunca 45 Günlük İzin Belgesi Sunulduğundan Davacının Bakiye 161 Gün İzin Alacağının Olduğunun Kabulüne Göre Yıllık Ücretli İzin Alacağı Hesaplanıp Hüküm Altına Alındığı Ne Var Ki 05.10.2000-01.03.2013 Tarihleri Arasında Hizmet Süresi Bulunan Davacının 2010 Yılına Kadarlık Olan Süreçte Hiç İzin Kullanmamasının Hayatın Olağan Akışına Aykırı Bulunduğu )
İSPAT YÜKÜ ( Yıllık İzin Hakkının Ücrete Dönüşmesi İçin İş Sözleşmesinin Feshinin Şart Olduğu/Bu Noktada Sözleşmenin Sona Erme Şeklinin ve Haklı Nedene Dayanıp Dayanmadığının Önemi Bulunmadığı - Yıllık İzinlerin Kullandırıldığı Noktasında İspat Yükü İşverene Ait Olup İşveren Yıllık İzinlerin Kullandırıldığını İmzalı İzin Defteri veya Eşdeğer Bir Belge İle Kanıtlaması Gereği )
DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ ( Yıllık İzin alacağı - Mahkemece, Davacı Asilin Çalışma Süresi Boyunca 2010 Yılına Kadar Yıllık Ücretli İzin Kullanıp Kullanmadığı Kullanmış İse Kaç Gün Kullandığı Konusunda Beyanı Alınmalı Bundan Sonra Sonucuna ve Tüm Dosya Kapsamına Göre Bir Karar Verilmesi Gereği )
4857/m.59
6100/m.31
ÖZET : Taraflar arasında uyuşmazlık, işçinin kullandırılmayan izin sürelerine ait alacağı bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
4857 Sayılı Kanun'un 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Somut uyuşmazlıkta; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının hizmet süresine göre hak kazandığı yıllık ücretli izin süresinin 206 gün olduğu ve çalışma süresi boyunca 45 günlük izin belgesi sunulduğundan davacının bakiye 161 gün izin alacağının olduğunun kabulüne göre yıllık ücretli izin alacağı hesaplanıp hüküm altına alınmıştır. Ne var ki 05.10.2000-01.03.2013 tarihleri arasında hizmet süresi bulunan davacının 2010 yılına kadarlık olan süreçte hiç izin kullanmaması hayatın olağan akışına aykırı bulunduğundan; Hakimin 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde düzenlenen davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde; Mahkemece, davacı asilin çalışma süresi boyunca 2010 yılına kadar yıllık ücretli izin kullanıp kullanmadığı, kullanmış ise kaç gün kullandığı konusunda beyanı alınmalı bundan sonra sonucuna ve tüm dosya kapsamına göre bir karar verilmelidir.
DAVA : Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, süresi içinde temyizen incelenmesi davalılar vekillerince istenilmesi ve davalı Tasfiye Halinde ... Grup Danışmanlık ve Kurumsal Hizm. Bil. Elekt. Gıd. İnş. Tur. Taş. Tem. Taah. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. vekilince duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince 25/06/2019 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı Tasfiye Halinde ... Grup Danışmanlık ve Kurumsal Hizm. Bil. Elekt. Gıd. İnş. Tur. Taş. Tem. Taah. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. adına vekili Avukat ... , davalı ... adına vekili avukat ... ile karşı taraf adına vekili Avukat ... geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor sunulmuş, dosya incelenmiş, eksikliğin giderilmesi için mahkemesine geri çevrilmiştir. Eksiklik giderildikten sonra dosya yeniden Dairemize gelmekle, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin iş akdinin işverence feshi nedeniyle açılan işe iade davasında işe iade kararı verildiği, işe başlatma talep ettiği halde işe başlatılmadığı, işverence işe başlatılacağı beyan edilmesine rağmen işe başlatma davetinde samimi olmadığı iddiası ile kıdem ve ihbar tazminatı ile boşta geçen süre ücreti, işe başlatmama tazminatı ve yıllık izin alacaklarının tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Grup Danışmanlık ve Kurumsal Hizm. Bil. Elekt. Gıd. İnş. Tur. Taş. Tem. Taah. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. vekili, davacı tarafın işe iade isteminin Yargıtay tarafından onanması sonrası veri hazırlama elemanı olarak tekrar işe başlatılmak istendiğini, en yakın ... olması nedeni ile anılan yerde işe davet edildiğini, davacı ile yapılan iş sözleşmesinde Türkiye'nin her yerinde çalışabileceğine dair madde bulunduğunu savunarak haksız ve yersiz açılan davanın davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ..., davacının kendi işçileri olmadığını bu nedenle açılan davada husumetleri bulunmadığını, Bakanlığın ihale makamı olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, tüm dosya kapsamı ve toplanan delillere göre, işverenlikçe davacı işçiye gönderilen işe başlatma çağrısının samimi olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Karar süresi içerisinde davalılar vekillerince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-) Dosyadaki yazılara, delillerin taktirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-) Taraflar arasında uyuşmazlık, işçinin kullandırılmayan izin sürelerine ait alacağı bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
4857 Sayılı Kanun'un 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde, hakimin davayı aydınlatma ödevi düzenlenmiş olup, madde uyarınca, hakim uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği ve delil gösterilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının hizmet süresine göre hak kazandığı yıllık ücretli izin süresinin 206 gün olduğu ve çalışma süresi boyunca 45 günlük izin belgesi sunulduğundan davacının bakiye 161 gün izin alacağının olduğunun kabulüne göre yıllık ücretli izin alacağı hesaplanıp hüküm altına alınmıştır. Ne var ki 05.10.2000-01.03.2013 tarihleri arasında hizmet süresi bulunan davacının 2010 yılına kadarlık olan süreçte hiç izin kullanmaması hayatın olağan akışına aykırı bulunduğundan; Hakimin 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde düzenlenen davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde; Mahkemece, davacı asilin çalışma süresi boyunca 2010 yılına kadar yıllık ücretli izin kullanıp kullanmadığı, kullanmış ise kaç gün kullandığı konusunda beyanı alınmalı bundan sonra sonucuna ve tüm dosya kapsamına göre bir karar verilmelidir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın açıklanan sebeplerle BOZULMASINA, davalı ... ve davalı Tasfiye Halinde ... Grup Danışmanlık ve Kurumsal Hizm. Bil. Elekt. Gıd. İnş. Tur. Taş. Tem. Taah. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. yararına takdir edilen 3.050,00 TL duruşma vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 15.04.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
